Przełom i zmiany

autor zdjęcia: Leszek Łożyński

źródło: Reporter

Przy Okrągłym Stole spierano się również o wolne media – na razie, jak widać, komunistyczny mainstream trzymał się mocno. Na zdjęciu od lewej siedzą: Władysław Frasyniuk, Lech Wałęsa, Tadeusz Mazowiecki, Lech Kaczyński

W drugiej połowie lat 80. władze nad Wisłą 
coraz mocniej zdawały sobie sprawę, 
że walka z „Solidarnością" utknęła w martwym punkcie. W podziemnej działalności wciąż aktywnie uczestniczyło kilkadziesiąt tysięcy ludzi. 
Związek przetrwał „noc jaruzelską", a jego liderzy zdecydowali się na podjęcie rozmów. Za jaką cenę?

W lipcu 1986 r. władze PRL ogłosiły kolejną amnestię, która obejmowała prawie wszystkich więźniów politycznych. Zapowiedziano wstrzymanie procesów politycznych, równocześnie jednak zaostrzono przepisy kodeksu wykroczeń, co miało skutecznie zniechęcać do działalności opozycyjnej. Jesienią 1986 r. po raz pierwszy podjęto też próbę współpracy z wybranymi działaczami umiarkowanej opozycji, proponując im wejście do fasadowej, utworzonej przy przewodniczącym Rady Państwa, Rady Konsultacyjnej.

Nową sytuację polityczną postanowiła wykorzystać kierowana przez Lecha Wałęsę „Solidarność". 29 września 1986 r. powołano jawną Tymczasową Radę NSZZ „Solidarność", do której weszli związkowi liderzy z okresu konspiracyjnego. Działała ona równolegle do tajnego kierownictwa „Solidarności", utworzonej w 1982 r. TKK. Niedługo później próby tworzenia jawnych struktur zainicjowano także w regionach oraz w zakładach pracy. Ich założyciele byli szykanowani, ale nie były to represje na tyle poważne, by powstrzymać dalszy rozwój jawnych struktur. W październiku 1987 r. powołano nowe jawne kierownictwo związku, Krajową Komisję Wykonawczą, której podporządkowała się większość terenowych struktur.

Zmniejszenie się represyjności systemu wpłynęło na rozwój środowisk opozycyjnych. Widoczny był znaczny wzrost...