Zdrajca w dęciaku

źródło: materiały prasowe

„L'Heureux Donateur” („Szczęśliwy dobroczyńca”), 1966

źródło: materiały prasowe

„La lampe philosophique” („Lampa filozoficzna”), 1936

źródło: materiały prasowe

„Les Amants” („Kochankowie”), 1928

źródło: materiały prasowe

„La Colère des Dieux” („Gniew bogów”), 1960

źródło: materiały prasowe

„Ceci n’est pas une pipe” („To nie jest fajka”), 1928–29

źródło: materiały prasowe

René Magritte sfotografowany przez Duane’a Michalsa – „Coming and Going” („Przychodząc i odchodząc”), 1965

monika małkowska 50 lat temu zmarł René Magritte.

Tytuł frankfurckiej wystawy brzmi: „Zdrada obrazów". Cytat z tytułu obrazu, który przedstawia realistycznie oddaną fajkę. Poniżej tejże widnieje wypisana kursywą informacja/dezinformacja – „Ceci n'est pas une pipe" („To nie jest fajka"). Autor tej przewrotnej pracy nie żyje od pół wieku, ale jego dzieło (sprzed prawie 90 lat) przejawia nadzwyczajną witalność. W tysiącach wersji przeniknęło do popkultury, zyskując status tzw. ikony. Jej autorowi zapewne nie przemknęło przez myśl, że wraz z fajką wszedł do panteonu najsłynniejszych twórców XX-wiecznej sztuki.

A fajka, która nią nie jest? Trafiła do County Museum of Art w Los Angeles. Do miasta, gdzie założono Fabrykę Snów, fabrykę iluzji. René Magritte świetnie tam pasuje.

Logo z wyglądu

Zmarł pół wieku temu, 15 sierpnia 1967. Ale kilka miesięcy temu zaczęły się jubileuszowe wydarzenia. Jedno z nich – we frankfurckiej Schirn Kunsthalle.

Urodził się pod koniec XIX wieku, lecz przynależał do następnego stulecia, do stulecia najbardziej szalonych i gwałtownych przemian, jakich doświadczyła sztuka. Tak było od czasów I wojny światowej. Zawetowanie starego porządku dało prawo do przetasowań na szachownicy wartości i tradycji. Stąd wziął się dadaizm, którego konsekwencją stał się surrealizm.

O nim też mówią: surrealista. Nie do końca...