Doskonali ochotnicy

autor zdjęcia: Robert Gardziński

źródło: Fotorzepa

O Legionach w Belwederze dyskutowali profesorowie: (od lewej) prowadzący debatę Włodzimierz Suleja, Andrzej Chwalba, Grzegorz Nowik, Janusz Cisek oraz Mariusz Wołos

Dobrze wykształceni legioniści bardzo szybko zdobywali wojskowe doświadczenie. Wyróżniał ich brak rutyny, ideowość, zaufanie do dowództwa. To byli ludzie, którzy podejmowali się realizacji wręcz niewykonalnych zadań.

Szósta debata historyków, wpisująca się w obchody 100-lecia niepodległości Polski, ponownie została poświęcona Legionom Polskim. Była to druga część debaty pt. „Przede wszystkim Legiony... Czyn zbrojny 1914–1918".

Prof. Włodzimierz Suleja (moderator):

Powinniśmy rozpocząć od soli żołnierskiego rzemiosła, czyli od szlaku bojowego Legionów. Na poprzedniej debacie mówiliśmy, skąd wzięły się Legiony, jaki był kształt – czysto socjologicznie – legionowego wojska, żołnierza. Ale mniej mówiliśmy o szlaku bojowym, o tym, jak żołnierz Legionów „tworzył się" w walce.

Proponowałbym spojrzeć przez pryzmat legionowej postawy na pewien problem natury politycznej. Otóż z jednej strony Józef Piłsudski deklarował prowadzenie licytacji wzwyż po sierpniu 1915 r., z drugiej zaś miał oponenta w postaci pułkownika Władysława Sikorskiego, który miał zupełnie inny pomysł na to, w jaki sposób należy tworzyć wojsko.

Piłsudski najpierw stawiał warunki, a potem mówił, że będzie tworzył polskie wojsko. Natomiast Sikorski stawiał rzecz zupełnie inaczej, na zasadzie: róbmy najpierw wojsko, a potem zobaczymy, co będzie. Spójrzmy na poczynania Sikorskiego w czasie II wojny światowej – mechanizm się powtórzył. To był problem pokazujący odmienność w podejściu do atutu politycznego, jakim stało się wojsko....