Trafne intuicje symetrysty

autor zdjęcia: Jakub Ostałowski

źródło: Fotorzepa

W dobie nagminnego mieszania literatury z publicystyką Jan Englert nie wkroczył na drogę szczegółowych instrukcji, co chciał nam powiedzieć. Mówi czasem za dużo, pozwalając gazetom swoje zawiłe ideowe rozważania sprzedawać jako polityczne deklaracje. Lecz pozostał reprezentantem starej szkoły, która szanowała nie tylko autonomię sztuki, ale i jej tajemnicę.

Dyrektor artystyczny Teatru Narodowego, wieloletni rektor, a dziś wykładowca Akademii Teatralnej w Warszawie, aktor i reżyser, nie daje o sobie zapomnieć. W czerwcu Jan Englert odebrał nagrodę ministra kultury za całokształt twórczości. – Większość moich wyborów była słuszna – oznajmił, nawołując, aby rozróżniać wolność i anarchię, kompromis i konformizm, patriotyzm i nacjonalizm. Powtarzał to wcześniej wiele razy.

W dwa tygodnie później przyjechał do Sopotu na festiwal Dwa Teatry ze swoim spektaklem telewizyjnym „Spiskowcy". Publika była zachwycona show, jakie im fundował wciąż młodo wyglądający Englert – gwiazdor teatru i kina od lat 60. Trzeba słyszeć ten nonszalancki, dziwnie arystokratyczny, jak na chłopaka z Warszawy, głos, żeby pojąć dlaczego. W Sopocie odebrał nagrodę jako najlepszy reżyser. Bywa zblazowany (co rozładowuje, chętnie przyznając się do zadzierania nosa), powtarza się. A ja mam poczucie obcowania z narodowym skarbem. Niedocenianym przez konserwatystów ani teatralną lewicę. Osobnym.

Nadążyć za „Spiskowcami"

Podczas pokazu dla prasy przed rokiem powiedział, że „Spiskowcy" mogą się okazać ofertą nie dla wszystkich. Widownia spektaklu – niespełna 500 tys. widzów – potwierdziła tę intuicję. Mnogość postaci i wątków, a właściwie sygnałów, ton poważnego dyskursu prowadzonego w dwóch planach czasowych,...