Zatańczyć Holokaust i umrzeć

źródło: NAC

Pola Nireńska, występ na Międzynarodowym Konkursie Tańca Artystycznego, Warszawa, 1933

autor zdjęcia: Michał Ramus

źródło: Fotorzepa

Katarzyna Wolińska w „Drugiej naturze” inspirowanej choreografiami Poli Nireńskiej, festiwal w Hellerau, 2019

Kim była Pola Nireńska? Żoną legendarnego Jana Karskiego, ale przede wszystkim niezwykłą tancerką. 
Jej karierze przeszkodziło żydowskie pochodzenie 
i okrucieństwo historii XX wieku. 
Przypomniało ją teraz Drezno, gdzie stała się artystką.

Perla Nirenstein urodziła się w Warszawie pod koniec lipca 1910 roku. Jej ojciec produkował jedwabne krawaty, rodzinny interes przechodził z ojca na syna. Przodkowie Mordki Nirensteina, podobnie jak jego żony Ity, pochodzili z Dubienka nad Bugiem, ale rodzice Poli pobrali się w Warszawie. Była ich czwartym dzieckiem po najstarszym synu i dwóch córkach. Perla stała się Polą już we wczesnych latach, nazwisko Nireńska przybrała, gdy pojechała do Niemiec uczyć się tańca.

Wszystkie zachowane okruchy życia rodziny Nirensteinów zebrała skwapliwie Weronika Kostyrko w wydanej właśnie biografii Poli Nireńskiej „Taniec i zagłada". Dzięki niej wiemy nie tylko, że mieszkali oni na skraju żydowskiej dzielnicy, ale w bardzo dobrym miejscu, tuż obok synagogi na Tłomackiem. Dowiadujemy się nawet, co w posagu wniosła matka Poli i że ona sama uczyła się w polskiej szkole, prywatnym żeńskim gimnazjum Zofii Matysek przy Świętokrzyskiej. Podpis 16-letniej Nirensteinówny znalazła w... waszyngtońskiej bibliotece Kongresu. W 1926 roku z okazji 150-lecia Stanów Zjednoczonych zorganizowano w Polsce akcję zbierania podpisów pod życzeniami dla narodu amerykańskiego. Wśród ponad pięciu milionów nazwisk są również uczennice tej szkoły, a wśród nich Pola.

Miłości w artystycznej komunie

Jej rodzice nie byli ortodoksyjnymi Żydami. Szanowali jednak...