Show wypiera debatę

Dobrze, że dziennikarze jeszcze się nad tym zastanawiają, ale vox populi nie jest już zainteresowany tym, co jest prawdą, a co fałszem – mówi Wiesław Godzic, medioznawca i socjolog z Uniwersytetu SWPS.

Dlaczego nadawcy tworzą nieprawdopodobne fake newsy? Do kogo takie komunikaty trafiają?

Nieprawdopodobieństwo wydaje mi się kategorią bardzo chwiejną, na granicy. Tak naprawdę mało wiemy o tym, co jest nieprawdopodobne. To zależy od kultury, od stopnia zaufania do władz. Coś nieprawdopodobnego, niejasnego jest czymś ogromnie ciekawym. Aby wiedzieć dokładnie, co jest prawdopodobne, a co nie, należałoby być ekspertem w każdej niemal dziedzinie, znać biologię, branżę IT itd. Dlatego w rzeczywistości jesteśmy bezbronni.

Odbiorcy nie wiedzą, komu ufać. Umberto Eco pisał, że trudno mu zaufać komuś, więc ufa niektórym instytucjom. Wierzył wydawnictwu Bompiani, a innym już nie. Twórca „Teorii semiotyki" stworzył listę instytucji, którym ufał, ponieważ nie miał możliwości, by sprawdzić każdą z nich. Trzeba wybierać. Chodzi o intencjonalność, o to, czy my jako odbiorcy wierzymy danemu nadawcy.

Fake news jest problemem odbiorcy, tego, czy wierzy i komu wierzy. Byłem swego czasu na stypendium w Norwegii i w trakcie rozmów z Norwegami okazało się, że oni poważnie myślą o tym, by zastosować cenzurę wobec amerykańskiego serialu „Z Archiwum X", a to przecież popularny i lubiany serial. Okazało się, że Norwegowie chcą go wycofać z tego samego powodu, z jakiego Polacy go lubią, ponieważ pokazuje, w jaki sposób władza stosuje pewne kruczki i działa...