Tajemnice orzechowej szafki

autor zdjęcia: Paweł Orzeł

źródło: Fotorzepa

Henryk Bereza w swoim mieszkaniu z zeszytem dziennika, z którego pochodzą wypiski opublikowane pośmiertnie w książce. Premiera 15 grudnia

autor zdjęcia: Paweł Orzeł

źródło: Fotorzepa

Henryk Bereza i Paweł Orzeł, pisarz i redaktor dwutomowych „Wypisków ostatnich” wydanych przez PiW. Zdjęcie z czerwca 2011 roku

JACEK CIEŚLAK Krall, Masłowska, Głowacki, Kapuściński, Pilch i inni są bohaterami bezkompromisowych recenzji w „Wypiskach ostatnich" Henryka Berezy, wyjątkowego krytyka, który znał całą powojenną polską prozę.

Ta historia zaczyna się jak literacki thriller. „Po śmierci Henryka szczególnego znaczenia nabrała dla mnie niepozorna szafka z drewna orzechowego. Znajdowała się nieopodal drzwi balkonowych i przeważnie jawiła się wyłącznie jako niepozorny przedmiot, na którym leżały różnego rodzaju słowniki i książki co najmniej XIX-wieczne. Otworzył ją przy mnie spadkobierca. Zobaczyłem szereg dużych zeszytów na dwóch półkach, ustawionych ściśle obok siebie. Chwilę później widziałem, że ułożone były chronologicznie i tylko niektóre zaburzały tę harmonię, leżąc horyzontalnie na innych. Chyba można posłużyć się określeniem, że szafka pękała w szwach" – wspominał w „Kontekstach" pisarz Paweł Orzeł o archiwum najbardziej zorientowanego w polskiej literaturze krytyka. Zaś otwierając „niepozorną szafkę z drewna orzechowego", stanął wobec tajemnicy dziennika i pisarskiego dzieła stanowiącego zapis życia Henryka Berezy, pracy w miesięczniku „Twórczość", jego towarzyskich relacji, spotkań w Spatifie i Czytelniku.

Jednak kwestię tego, co Bereza napisał do szuflady w latach 2004–2012 o najważniejszych postaciach życia literackiego, jak przystało na thriller, zostawmy na później. Czas na didaskalia.

Czytane w maszynopisie

Henryk Bereza (1926–2012) był krytykiem literackim wyjątkowym już choćby dlatego, że mniej więcej połowa...