Zmarnowana szansa

Polski Ład jest zmarnowaną szansą na przemyślaną reformę finansowania samorządów, która ułatwiłaby im stabilne finansowanie inwestycji i usług publicznych.

Podobnie jak w przypadku podatników PIT, proponowane zmiany jeszcze bardziej skomplikują system finansowania jednostek samorządu terytorialnego (JST), dodając kolejny mechanizm transferów kompensujących ubytki z podatku PIT. W efekcie wzrośnie zależność samorządów od władz centralnych. Bez tej rekompensaty powstaje ryzyko, że najwięcej dochodów z PIT stracą te samorządy, gdzie duża część mieszkańców to emeryci i mniej zarabiający.

Zmiany zapowiedziane w Polskim Ładzie oznaczają niższe wpływy z PIT dla budżetu centralnego i samorządów. Według Ministerstwa Finansów łącznie dochody finansów publicznych mają spaść o 5–7 mld zł. Zmieni się ich struktura: zmiany w sposobie naliczania składki zdrowotnej mają przynieść ok. 14 mld zł wyższych dochodów NFZ, gdy dochody z PIT spadną o ok. 20 mld zł. Ponieważ dochody z PIT dzielone są po połowie między samorządy a budżet centralny, oznacza to spadek dochodów samorządów z PIT o ok. 10 mld zł.

Kto ile straci

Najwięcej stracą gminy, których udział w dochodach z PIT ma w 2021 r. wynieść 38,23 proc. (dane MF), i miasta na prawach powiatu, które poza częścią gminną dostają część PIT należną powiatom. Spadek ten ma być kompensowany dodatkowymi transferami,...