Coś więcej niż koniec świata

autor zdjęcia: Paweł Morawiec, Biblioteka Narodowa

źródło: Rzeczpospolita

Za debiutancki zbiór opowiadań „Ostatnia sarna na ziemi” Piotr Pazdej odebrał w maju Nagrodę Literacką im. Marka Nowakowskiego. Na zdjęciu podczas gali zorganizowanej przez Bibliotekę Narodową w Pałacu Krasińskich

źródło: Rzeczpospolita

Nie trzeba znać osobistej historii Piotra Pazdeja, by odczuwać, że pomysły na jego „Ostatnią sarnę na ziemi” kiełkowały przy małym dostępie do światła.

Minęły cztery lata i nic, żadnej wyjątkowej książki o pandemii jak nie było, tak nie ma. Z początku wydawało się, że jeszcze wcześnie i ciągle jest na to czas, który będzie sprzyjał refleksji i pomysłom. Jednak po lutym 2022 r. okazało się, że w zasadzie jest już za późno. Potrzeba przeżycia społecznej żałoby, wspólnotowej terapii i konieczność odreagowania szoku – wszystko to w obliczu rosyjskiej inwazji na Kijów poszło w zapomnienie. Może skanalizowało się w solidarności z ukraińskimi uchodźcami? A odzyskana sprawczość pozwoliła zapomnieć o miesiącach lęku, trwogi i bezradności. Tylko co teraz mają zrobić pisarze z latami 2020 i 2021? Nawet jeśli będą mieli pomysły, to czy czytelnik będzie chciał jeszcze do tego wracać?

Nagroda za debiut

Dlatego intuicja Piotra Pazdeja wydaje się trafna. Po co opowiadać tylko o pandemii, skoro można opowiedzieć o pandemii i o wojnie naraz? Dodać do tego zaskakujące nas co miesiąc pogodowe anomalie i strach o koniec epoki stabilnego klimatu. A także wiszący nad Europą Środkowo-Wschodnią cień wojny nuklearnej. I już, literatura gotowa.

„Ostatnia sarna na ziemi”, czyli tom opowiadań Pazdeja, które układają się w spójny portret świata po katastrofach, wydają się pierwszą tak radykalną i literacko intrygującą próbą opowiedzenia o tych nowych czasach niekończącego się kryzysu. Może by te opowiadania nigdy nie powstały, gdyby...