Prawo norymberskie jako narzędzie przywracania ładu konstytucyjnego

Po wewnętrznej naradzie polityków z wyselekcjonowaną grupą m.in. sędziów ujawnione zostały podstawowe założenia ustawy o „przywracaniu ładu konstytucyjnego w sądownictwie”. Wiodącą rolę będą odgrywały instrumenty z prawa represyjnego, które sięgają rozliczeń zbrodniarzy hitlerowskich po drugiej wojnie światowej.

Dwa są filary karnoprawne popieranego przez sędziów politycznego planu „przywracania ładu konstytucyjnego”.

Pierwszy i najważniejszy to normatywne wprowadzenie koncepcji tzw. wspólnego przedsięwzięcia, która zakłada pociągnięcie do odpowiedzialności (penalnej, dyscyplinarnej) nie za czyny pojmowane jako klasycznie wyodrębnione zachowania, lecz za samą przynależność do określonej struktury, organizacji etc. Chodzi o „strukturę sędziowską”, która ma stanowić owo „wspólne przedsięwzięcie”. Grupę tę polityk kierujący Ministerstwem Sprawiedliwości zdefiniował tak: „to osoby, [które] być może świadomie, czasami może nieświadomie, czasami lekkomyślnie, tak naprawdę bra[ły] udział w budowaniu porządku niedemokratycznego w Polsce”.

Zazwyczaj koncepcje normatywne przyjmowane przez ustawodawcę mają jakieś swoje wcześniejsze wzorce. Rzadkie w legislacji polskiej są rozwiązania nowatorskie, oryginalne. Także tu nie mamy do czynienia z żadnym novum normatywnym. Gdzie zatem szukać prototypu normatywnego, modelowych antecedencji prawnych flagowego założenia koncepcyjnego ustawy o „przywracaniu” ładu konstytucyjnego, tj. „wspólnego przedsięwzięcia”? Otóż gdy przyjrzeć się sprawie, to geneza i źródło historyczne koncepcji odpowiedzialności penalnej – stosunkowo nowej i stosowanej tylko w wyjątkowych momentach dziejowych – mogą być zaskakujące.

Jurydyczne...