Bezradne dziecko Norymbergi

autor zdjęcia: Wojciech Stróżyk/REPORTER

źródło: Rzeczpospolita

Nakaz aresztowania wydany, ale Haga wciąż czeka na rosyjskiego dyktatora. Na zdjęciu demonstracja w Gdyni w marcu 2022 r., tydzień po rozpoczęciu przez Rosję pełnoskalowej inwazji na Ukrainę

Międzynarodowemu Trybunałowi Karnemu przypięto łatkę silnego wobec słabych i słabego wobec silnych, ale ma on szansę się jej pozbyć po wydaniu nakazów aresztowania rosyjskiego dyktatora i premiera Izraela. Trudności z ich wyegzekwowaniem, do czego przyłożyła rękę Polska, świadczą nie tyle o słabości haskiego sądu, ile o słabości i hipokryzji państw, które go powołały.

Jako dość młoda instytucja Międzynarodowy Trybunał Karny dopiero niedawno zaistniał w powszechnej świadomości. Wcześniej przez lata, gdy używano pojęcia „trybunał haski”, miano na myśli jego starszego brata – działający w tym mieście od zakończenia II wojny światowej Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości, który jest głównym organem sądowniczym ONZ.

MTK bywa też mylony z trybunałem dla byłej Jugosławii, również z siedzibą w Hadze, a który sądził m.in. przywódcę Serbów Slobodana Miloševicia (zmarł w więzieniu w trakcie procesu) czy zbrodniarzy wojennych odpowiedzialnych za masakrę w Srebrenicy Radovana Karadżicia czy Ratko Mladicia (obydwaj zostali skazani na dożywocie).

Utworzony w 2002 r. Międzynarodowy Trybunał Karny, w odróżnieniu od trybunałów powoływanych ad hoc (oprócz sądu dla byłej Jugosławii, działały w przeszłości także specjalne sądy dla Rwandy, Libanu czy Sierra Leone), miał działać stale. Zgodnie ze statutem rzymskim, czyli traktatem powołującym go do życia, miał „położyć kres bezkarności sprawców tych zbrodni (wojennych, przeciwko ludzkości, ludobójstwa i agresji – red.) i w ten sposób przyczynić się do zapobieżenia ich popełnianiu”.

Te wzniosłe idee przyświecające państwom, które przystąpiły do konwencji MTK (mowa o 124 ze 193 państw świata), napotykały trudności w praktyce. Wystarczy przypomnieć perypetie...