Młodzież wszechżydowska

źródło: Rzeczpospolita

źródło: Rzeczpospolita

Żydowskie handlarki w międzywojennym Krakowie, ulica Szeroka przy Starej Synagodze, 1927 r. W „Czarnym weselu” to one są dla Arkego Liebermana barometrem nastrojów ulicy i niejako przyjaciółkami

Całe miasto wrze – czy przyjedzie ten słynny Żyd i co powie? Czy odbędzie się polityczna prowokacja, aresztowania? Nie, to nie chodzi o Beniamina Netanjahu, tylko o Zeewa Żabotyńskiego, słynnego syjonistę, który przyjechał do Krakowa w 1927 r. O tym właśnie opowiada arcyciekawa, choć zawiła powieść „Czarne wesele” Edwarda Pasewicza.

Tutaj nie ma miękkiej gry. Edward Pasewicz to wymagający trener, próg wejścia ustawia wysoko. Kto nie zna historii Bejtaru, Legionu Żydowskiego, nigdy nie słyszał o Zeewie Żabotyńskim, nie śledził historii syjonizmu, na dodatek średnio orientuje się w mapie Krakowa, nie trafi bez mapy Google'a z Kazimierza na Podgórze, to może spędzić drugie tyle czasu co na lekturze, wertując Wikipedię albo wręcz biblioteki. Bez wątpienia jest to powieść gęsta od postaci i faktów mniej lub bardziej autentycznych. Nie brak tu detali obyczajowych i religijnych, żydowskiej mistyki, Talmudu, a także mikrodygresji i wątków pobocznych.

Młodzieńcy od Dmowskiego

Poruszamy się w latach 1918–1942, głównie w Krakowie, ale z wycieczkami do Palestyny. Tam bowiem urodził się główny bohater „Czarnego wesela” Izaak Glassman, którego rodzina tymczasowo przeniosła się do Krakowa i wskutek dramatycznych okoliczności już tam została. Matka pochodzi z zamożnej rodziny z Odessy. Dziadek Efraim prowadził niezliczone biznesy od Bliskiego Wschodu po Europę, zięć to kontynuował i rozkręcał sieć sklepów kolonialnych. Matka Izaaka to Rejza, postępowa Żydówka, która od dzieciństwa przyjaźni się z Żabotyńskim (odeskie sąsiedztwo), a teraz w Krakowie pisze sensacyjne artykuły do „Nowego Dziennika”. To „kobieta wyzwolona”, a cała rodzina z religią żyje bardziej na zasadach tradycji aniżeli...