Antyreligijna obsesja

źródło: Rzeczpospolita

Rys. Mirosław Owczarek

Czytając książkę Yuvala Noaha Harariego, czułem się tak, jakbym jeszcze raz słyszał ubeka, który przed laty miał za zadanie przekonać kleryka – studenta seminarium do ateizmu.

Byliśmy nauczeni, że na naszych oczach kończy się era „węgla i stali”, a zaczyna era informacji. „Nexus. Krótka historia informacji od epoki kamienia do sztucznej inteligencji”, kolejna książka Yuvala Noaha Harariego, obala wszelako tezę, że im więcej informacji, tym bogatszy pod każdym względem jest nasz świat. Historyk i prorok zarazem nazywa takie spojrzenie „naiwnym poglądem na informację”. Sami zresztą zaczynamy to rozumieć i bez Harariego – information overload (przesyt, przeładowanie informacjami) dotyka coraz więcej osób.

Autor światowych bestsellerów nie zatrzymuje się jednak na tej konstatacji. Kolejna teza książki brzmi, że ilość informacji nie prowadzi do mądrości czy do prawdy, więcej – informacja nie jest surowcem, z którego powstaje prawda. W teorii Harariego przestaje liczyć się prawda jako zgodność sądu o rzeczywistości z tą rzeczywistością. Dlaczego znowu to trąci jego zdaniem naiwnością? Dlatego że – jak twierdzi – większość informacji niczego nie przedstawia; informacja to na pierwszym miejscu społeczne lepiszcze, „spoiwo wiążące międzyludzkie sieci”.

Trzecia teza: wraz z erą komputerów i rozwojem sztucznej inteligencji tworzymy właśnie nowy rodzaj sieci informacyjnej, nie zastanawiając się nad jej implikacjami – powstanie komputerów zdolnych do urzeczywistniania celów i samodzielnego podejmowania decyzji fundamentalnie zmienia strukturę tej sieci, a AI...