Zmiany w kontrolach działalności gospodarczej

Od 1 stycznia 2026 r. podstawą planowania kontroli będą okresowe analizy prawdopodobieństwa naruszenia prawa oraz kategoria ryzyka przypisana przedsiębiorcom.

Kontrolę działalności gospodarczej przedsiębiorców regulują ramowo przepisy Rozdziału 5 Prawa przedsiębiorców („PP”), ustawy nazywanej „konstytucją biznesu”. Przepisy PP stosuje się do wszystkich rodzajów kontroli, chyba że co innego wynika z odrębnych ustaw. Zmiany dotyczące kontroli wprowadziła tzw. ustawa deregulacyjna („Nowelizacja”). Weszły one w życie częściowo od 13 lipca 2025 r., a w pozostałym zakresie wejdą w życie 1 stycznia 2026 r.

1. Zasady przeprowadzania kontroli

Kontrola musi odbywać się w granicach prawa, a jej podstawowe warunki realizują zasadę proporcjonalności, rozumianą w tym kontekście jako ograniczenie ingerencji w działalność przedsiębiorcy (na co wskazuje sam tytuł Rozdziału 5 PP). Działania kontrolne nie powinny wykraczać poza niezbędną potrzebę, co w przepisach ustawy jest gwarantowane m.in. poprzez następujące rozwiązania:

∑ typowanie kontrolowanych przedsiębiorców na podstawie analizy prawdopodobieństwa naruszenia prawa,

∑ ograniczenie czasu kontroli,

∑ zasadę prowadzenia jednej kontroli danego przedsiębiorcy jednocześnie,

∑ zakaz ponownej kontroli w tym samym przedmiocie przez ten sam organ,

∑ obowiązek wykonywania czynności kontrolnych w sposób sprawny i możliwie niezakłócający funkcjonowania przedsiębiorcy,

∑ prawo przedsiębiorcy do kwestionowania czynności prowadzonych w sposób...