Rozwód bratanków

autor zdjęcia: Ludovic MARIN/AFP

źródło: Rzeczpospolita

W przeciwieństwie do innych państw UE, w tym naturalnie Polski, Viktor Orbán nie stanął po stronie Ukrainy, lecz Władmira Putina, którego to kursu trzyma się do dziś. Na zdjęciu premier Węgier przybywa na szczyt Europejskiej Wspólnoty Politycznej w Tiranie, poświęcony m.in. rosyjskiej agresji, 18 lipca 2024 r.

Ekspres z Budapesztu nie przybył na dworzec w Warszawie. Pielgrzymki z Polski pod egidą „Gazety Polskiej” do węgierskiej stolicy też się zakończyły. A w stosunkach oficjalnych, przynajmniej tych międzyrządowych, prawdziwa zapaść, czego dowodem bezprecedensowy brak naszego ambasadora w kraju nad Dunajem i częste wymiany zdań i uszczypliwości między szefami dyplomacji.

Czym wyjaśnić tę zapaść we wzajemnych relacjach, patrząc z mniej nam znanej, węgierskiej perspektywy? Jak zawsze w tego typu przypadkach, przyczyn jest wiele, bo chodzi o skomplikowany proces. Jednego wyjaśnienia nie ma, podobnie jak jednej oceny, bo oba nasze państwa są teraz mocno politycznie podzielone i wewnętrznie spolaryzowane. Spróbujmy jednak sporządzić swego rodzaju inwentarz tego, co nas dzieli.

Orbán

Od wiosny 2010 r. Węgrami rządzi, ostatnio coraz częściej jednoosobowo, a od końca marca 2020 r., od wybuchu covidu, dekretami charyzmatyczny premier Viktor Orbán. Dość szybko, bo tuż po przejęciu kwalifikowanej większości w parlamencie, nie tylko zmienił konstytucję i ustrój w kraju, ale dodał też do tego, latem 2014 r., prawdziwe aksjologiczne wyzwanie wobec liberalnego nurtu dominującego w Brukseli i instytucjach europejskich. Otwarcie nazwał budowany u siebie system „nieliberalną demokracją”, co wielu politykom i ugrupowaniom w UE, szczególnie tym po prawej stronie politycznej sceny, mocno się spodobało. Od tamtej pory ugrupowania te wyraźnie rosną w siłę.

Równocześnie węgierski premier ogłosił strategię „otwarcia na Wschód”, która początkowo wyglądała na pomysł rozwoju handlu i biznesu z krajami pozaunijnymi, szczególnie tymi na Wschodzie (potem także na...