Organy i miech. Fenomen ateizmu dewocyjnego

autor zdjęcia: shutterstock

źródło: Rzeczpospolita

Nasi atei devoti depczą miech organów, na których grają polscy biskupi (no, może jeden z wielu takich miechów). I wcale im nie przeszkadza, że melodia, którą słyszą, brzmi cokolwiek zgrzytliwie. Bo ciągle im się wydaje, że przecież kiedyś usłyszą płynące z nich wreszcie dźwięki cudowne i wzniosłe jak pienia anielskie.

Jako ateistka i antyklerykałka żywię podziw dla Jezusa” – wyznała Profesorka Magdalena Środa („O Jezusie, który może nas uwolnić od klerykalnego katolicyzmu”, „Gazeta Wyborcza” 24.12.2024). To wyznanie mogłoby posłużyć za Credo pewnej – niemałej – grupie „laickich” intelektualistów, krytycznie nastawionych do Kościoła katolickiego, nietających osobistego sceptycyzmu wobec jego dogmatów, ale przecież podkreślających zarazem swoje przywiązanie do „moralnego przesłania Ewangelii”. Fenomen to dość osobliwy. Z jednej strony budujący jest widok ludzi „otwartych” na idee niebędące w pełni ich ideami, z drugiej… Zjawisku warto przyjrzeć się bliżej, bo niesie ze sobą także niemałe zagrożenie.

O złym Kościele i dobrym Jezusie

We współczesnej Polsce ten „dewocyjny ateizm” karmi się przede wszystkim dość rozpowszechnionym przekonaniem o wielkiej wychowawczej roli Kościoła, którego to przekonania nie nadwątliły nawet liczne afery pedofilskie i obyczajowe, wstrząsające w ostatnich dekadach tą instytucją. W sławnej rozmowie z ks. Adamem Bonieckim (dostępnej wciąż na YouTube) Adam Michnik wyraża pogląd, że „jedynym miejscem, gdzie zwykły człowiek w Polsce się dowiaduje, co jest dobrem, a co jest złem, jest Kościół katolicki”. Dlatego, zauważa gdzie indziej, „Polska bez Kościoła to czarny obraz” („GW”, 18.03.2014). Nietrudno w tych słowach dosłyszeć znamienne poczucie wyższości wobec szarych...