![[?]](https://static.presspublica.pl/web/rp/img/cookies/Qmark.png)
Stolica wielkoksiążęca
![W Nowogródku, 15 sierpnia, w dzień imienin Napoleona, 14-letni Adam Mickiewicz widział na transparencie zawieszonym na kościele Franciszkanów kometę z ognistym ogonem, literą „N” i napisem „Maximus in Magno Napoleone Deus”. Pod transparentem był glob ziemski, rozjaśniony przez lecące ku północy pioruny, które topiły lody, oraz wiersz: Ten kometa na niebie w Europie się zjawił, / Za nim przyszedł, [ten] co Litwę z nicości wybawił! / To jest promień, co ludów stapiając okowy, / Wraca martwym roślinom życie i wzrost zdrowy, / Przezeń Bóg nowe Króle osadza na Tronie / Sprawiedliwy, wszechmocny Bóg w Napoleonie](http://grafik.rp.pl/g4a/1029863,547635,9.jpg)
„By zwiedzić dokładnie Nowogródek – pisał w 1937 roku Tadeusz Łopalewski – wystarczy jeden dzień, ale by wczuć się w jego duszę, by poddać się działaniu aury mickiewiczowskiej poezji i przebiec szlaki, znaczone wielokrotnie stopą Poety – na to trzeba dni wielu".
Prawda to, bo choć bogate dzieje Nowogródka toną w miłej marzycielom historycznej mgle (gród założyć miał sam kijowski książę Włodzimierz Wielki), to w polskiej tradycji dzielą się na okres „do" i „po" chrzcie Adama Bernarda Mickiewicza w nowogródzkiej farze 12 lutego 1799 roku.
Pierwszym tutejszym „wielkim człowiekiem" był jednak wielki książę litewskich Mendog, który z Nowogródka uczynił faktyczną stolicę zjednoczonej przez siebie Litwy. Tu w 1252 roku przyjął wraz z żoną chrzest w łacińskim obrządku; osiem lat później chrzest odrzuci. Wznosząca się przy trakcie korelickim góra nosić będzie po wsze czasy imię Mendoga. Kolejne wieki dziejów grodu i miasta to nieszczęścia wojenne (najazd tatarski – 1274, trzy „rejzy" krzyżackie: 1314, 1391 i 1394 oraz trzy tatarskie: 1503 – 1505), ale i rosnąca pozycja Nowogródka, wybranego na miejsce synodu biskupów prawosławnych (1415) i ślubu dojrzałego mocno Władysława Jagiełły z młodziutką Sońką Holszańską (1422), która da mu rządzących Polską synów. Lokowane przez Kazimierza Jagiellończyka miasto Zygmunt Stary w 1511 roku obdarzył prawem magdeburskim. Nowogródek od czterech lat był już stolicą województwa, często radzili w nim litewscy panowie, a od 1581 roku co dwa lata zjeżdżano się tu na „ruskie" kadencje Trybunału Wielkiego Księstwa Litewskiego. Dopiero trzy...
Archiwum Rzeczpospolitej to wygodna wyszukiwarka archiwalnych tekstów opublikowanych na łamach dziennika od 1993 roku. Unikalne źródło wiedzy o Polsce i świecie, wzbogacone o perspektywę ekonomiczną i prawną.
Ponad milion tekstów w jednym miejscu.
Zamów dostęp do pełnego Archiwum "Rzeczpospolitej"
ZamówUnikalna oferta
