Dardanelskie upokorzenie

źródło: Archiwum „Mówią wieki”

Tureckie działo ostrzeliwuje okręty alianckie próbujące się wedrzeć do Dardaneli

Historycy mają to do siebie, że nadmiernie przywiązują się do poczynionych często wiele lat wcześniej ustaleń i, niczym grzeczne dzieci za panią matką, powtarzają dawne oceny i sądy, jakby były one nie do zakwestionowania.

W efekcie, na przykład, w dziewięciu na dziesięć historii amerykańskiej wojny secesyjnej zakłada się, że generał Lee powinien był wygrać w lipcu 1863 roku pod Gettysburgiem, ale sam zmarnował szansę na zdecydowane zwycięstwo. O tym natomiast, jak w bitwie tej zwyciężył dowódca wojsk unijnych, gen. George G. Maede, ledwie się napomyka. Nie inaczej zachodnia, szczególnie brytyjska, historiografia odnosi się do kampanii na półwyspie Gallipoli podczas I wojny światowej, o której na pewno napisano w świecie anglojęzycznym więcej niż o każdej innej kampanii tej wojny. Powszechnie uważa się, że tylko błędy popełnione przez dowódców wojsk ententy sprawiły, iż alianci nie odnieśli przekonującego zwycięstwa na morzu – w marcu 1915 roku, i na lądzie – miesiąc później. Na domiar złego zmarnowano jeszcze ostatnią szansę szybkiego pokonania broniących Dardaneli Turków, jaka pojawiła się w sierpniu 1915 r.

Za kozła ofiarnego tej ostatniej operacji...