Miejsce Kościoła w Polsce

źródło: Rzeczpospolita

autor zdjęcia: Rafał Guz

źródło: Fotorzepa

autor zdjęcia: Rafał Guz

źródło: Fotorzepa

autor zdjęcia: Dariusz Golik

źródło: Fotorzepa

autor zdjęcia: Rafał Guz

źródło: Fotorzepa

autor zdjęcia: Radek Pasterski

źródło: Fotorzepa

Debata Klubu Ekspertów „Rzeczpospolitej“

Tomasz Terlikowski

Pułapka religii  obywatelskiej

Miejsce Kościoła w Polsce można porównać z religią obywatelską czy religią cywilną w Stanach Zjednoczonych. Mówię to ze świadomością wszystkich różnic: religia obywatelska w USA nie jest bytem wyznaniowym, nie jest określona przez wspólnotę wiary, chociaż można ją wyprowadzić z tak a nie inaczej rozumianego protestantyzmu. Podobnie jednak jak w Stanach religia obywatelska dostarcza u nas kategorii języka symboli koniecznych do dyskursu społecznego i politycznego. W Polsce dodatkowo rytuały i symbolika chrześcijańska przenikają całe życie społeczne. A najlepiej było to widać po katastrofie smoleńskiej.

Agnostyk czy ateista może wprawdzie w Polsce być prezydentem czy premierem, ale jednocześnie musi w jakimś stopniu zapewniać nieustannie o tym, że katolicyzm jest mu bliski i że Wigilię obchodzi. Zwyczajowo uczestniczy w nabożeństwach i zabiega o wsparcie hierarchii przynajmniej w przypadku kluczowych dla siebie celów.

Wszystko to sprawia, że przestrzeń kulturowa jest przeniknięta symbolami chrześcijańskimi czy wprost katolickimi. Polacy pozostają wciąż kulturowymi chrześcijanami. Do tak ścisłego utożsamienia przyczynili się także komuniści, którzy zlikwidowali przedstawicieli niereligijnych narracji politycznych i skutecznie skompromitowali język lewicy. Dlatego...