Tych ulic już nie ma

źródło: Archiwum

Centrum miasta po zakończeniu wojny. Od prawej strony skosem biegnie Zgoda i dochodzi niemal do Marszałkowskiej. Po lewej stronie tej ostatniej – gigantyczne ruiny, które potem rozebrano pod Pałac Kultury. Druga w lewo, równoległa do Marszałkowskiej, to była ulica Wielka. U dołu – ślad po torowisku będącym otoczeniem dworca Wiedeńskiego

źródło: Archiwum

Widok z PKiN na Świętokrzyską w latach 60. Między dwoma blokami „fałszywa” ulica Bagno

źródło: Archiwum

Resztki hal na pl. Kazimierza Wielkiego. Po ich rozebraniu wystawiono drukarnię DSP, która dziś – paradoksalnie – znów jest terenem handlowym

Po ostatniej wojnie z mapy miasta zniknęło wiele ulic, a innym zmieniono przebieg. To taka warszawska specyfika

Niedawno w varsavianach poświęconych runięciu powązkowskiego muru opisałem (prawdę mówiąc kolejny raz) przypadek ulicy Smętnej, która jest, ale jakby jej nie było. Przestała istnieć podczas ostatniej wojny, lecz nie z powodu zniszczenia, a zamurowania obu wejść na nią. Smętna łączyła Okopową z Sołtyka pomiędzy cmentarzem Powązkowskim i Żydowskim. Niemcy nakazali jej zamknięcie i nikt już do tej ulicy nie wracał. Niegdyś miała utwardzoną nawierzchnię oraz częściową kanalizację, ale dziś to ścieżka wijąca się pomiędzy grobami a cmentarnym murem – świadectwo upływu czasu.

Wojenne gruzy

Zmiany w stołecznej geografii ulic stały się możliwe z powodu niemal całkowitego zniszczenia lewobrzeżnej części miasta podczas powstania warszawskiego. Dlaczego Marszałkowska jest taka szeroka? Bo po 1945 roku można było bez większych problemów wyburzyć jej zachodnią stronę. Zburzono też około 170 domów i ruin pod Pałac Kultury i Nauki. W ten sposób zniknęły ulice Wielka oraz mniej więcej połowa Zielnej, biegnące równolegle do Marszałkowskiej. Zlikwidowano też fragmenty pięciu ulic prowadzących ze wschodu na zachód. Takim klasycznym przykładem jest Chmielna, zaczynająca się przy Nowym Świecie, a kończąca przy Marszałkowskiej. Potem niespodziewanie, za Jana Pawła II,...