Reformie samorządowej daję trzy z plusem

autor zdjęcia: Robert Gardziński

źródło: Fotorzepa

źródło: Rzeczpospolita

O błędach rządu i ich skutkach dla gmin, a także o tym, 
że źródłem patologii w działaniach samorządu jest połączenie 
w ręku wójta władzy politycznej i administracyjnej, 
rozmawia były prezes Trybunału Konstytucyjnego 
z Michałem Cyrankiewiczem.

Rz: Czym jest samorząd terytorialny?

Jerzy Stępień: To współpraca w ramach ciała politycznego, które strategicznie ustala kierunki rozwoju gminy.

A administracja?

To faktyczne i operacyjne wcielanie w życie strategicznych decyzji podejmowanych właśnie przez samorząd.

W Polsce te dwie sfery się ze sobą splatają. Najwyraźniej widać to na przykładzie wójta, który z jednej strony jest wybieranym w powszechnych wyborach politykiem, a z drugiej – szefem gminnej administracji.

To był poważny błąd wprowadzony do projektu ustawy o samorządzie terytorialnym w Sejmie i w Senacie. Według koncepcji prof. Michała Kuleszy i mojej wójt miał być politykiem, a gminną administracją miał kierować dyrektor urzędu. Parlament zadecydował inaczej, wykreślając w ogóle stanowisko dyrektora i skupiając w rękach wójta funkcje polityczne i administracyjne. Dopełnieniem tego błędu było pozwolenie, by rada gminy mogła wybrać wójta spoza swojego grona. Uczyniło to z niego menedżera, a polityk musi być wybierany przez ludzi!

Ostatnio rozmawiałem z dr. Markiem Haliniakiem, który wspominał swój wyjazd, jeszcze w czasach studenckich, do Irlandii, gdzie opowiadał, jak funkcjonuje Polski samorząd. Gdy mówił, że wójt jest jednocześnie politykiem, kierownikiem urzędu i...