Gloria 3 maja

źródło: Wikipedia

źródło: Wikipedia

„Autoportret” Jana Matejki powstał w 1892 r. Obecnie obraz znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie.

Jan Matejko, chcąc dać historyczną syntezę doniosłego wydarzenia w dziejach Polski, często umieszczał na swych obrazach osoby, których w danym miejscu nie było, ale stanowiły pewien symbol. Nie inaczej rzecz się miała z „Konstytucją 3 maja 1791 roku".

Zacznijmy od samego mistrza, gdyż jego osobiste doświadczenia miały istotny wpływ na to, co i jak malował. Urodził się 24 czerwca 1838 r. w Krakowie, a zatem pod zaborem austriackim, w niegdyś potężnej Polsce, która za sprawą trzech zaborców – Rosji, Prus i Austrii – została wymazana z map świata. Jego ojciec, Franciszek Ksawery Matejko, a właściwie František Xaver Matějka (Matieyka), był Czechem, urodzonym w Roudnicach koło Hradca Králové jako syn chłopski. Przybył do Galicji w charakterze guwernera i nauczyciela muzyki. Początkowo pracował u rodziny Wodzickich w Kościelnikach (dziś część Nowej Huty), a następnie przeniósł się do Krakowa, gdzie poślubił Joannę Karolinę Rossberg wywodzącą się z polsko-niemieckiej rodziny zamożnych rymarzy. Franciszek był katolikiem, Joanna – protestantką. Matejkowie zamieszkali przy ulicy Floriańskiej w Krakowie. Pomimo tej multikulturowości swoje potomstwo wychowali w duchu głębokiego szacunku do wszystkiego co polskie. Jan Alojzy był dziewiątym dzieckiem z jedenaściorga, jakie mieli państwo Matejkowie (było wśród nich dziewięciu chłopców i dwie dziewczynki). Gdy Jan miał siedem lat, zmarła jego matka, dziećmi więc zajęła się jej siostra. Ojciec był człowiekiem zasadniczym i nie akceptował malarskich pasji syna, mimo że ten od najmłodszych lat przejawiał wybitne...