Prezydent musi działać

Kazimierz Michał Ujazdowski V Republika Francuska, która obchodzi właśnie 60-lecie swego istnienia, bywała ofiarą mylnych interpretacji, które utrudniają rozpoznanie jej oryginalności i zalet.

W Polsce często porównywano przywództwa Charlesa de Gaulle'a i Piłsudskiego, a V Republikę do konstytucji kwietniowej. Stanisław Cat-Mackiewicz posunął się nawet dalej, gdy na łamach paryskiej „Kultury" dowodził, że V Republika była inspirowana przez pisma samego Piłsudskiego. Gdyby przyznać rację Catowi, to V Republika byłaby pewną formą autorytaryzmu i mogłaby zadowalać zwolenników władzy silnej ręki niewahających się wyjść poza demokratyczne reguły. Taki pogląd głosili zagorzali przeciwnicy de Gaulle'a przypisujący mu autorytarne skłonności, a samą V Republikę definiowali jako permanentny zamach stanu (Mitterrand).

Tymczasem wbrew zarzutom o autorytaryzm V Republika była od początku pomyślana jako wariant rządów demokracji, wzmacniała władzę wykonawczą w ramach demokratycznych reguł. To prawda, że de Gaulle używał nadzwyczajnych kompetencji do rozwiązania kryzysu algierskiego. Jednakże jego ambicją nie było zdobycie władzy na własność dla swojej grupy politycznej, lecz trwałe ustrojowe wzmocnienie Francji. Twórca V Republiki był instytucjonalistą, uważał, że nawet najlepsze zdolności przywódców – w tym jego własne umiejętności, nie sprostają politycznym wyzwaniom przy braku dobrej konstytucji i sprawnych instytucji.

Republika a telewizja

Można identyfikować wiele podobieństw miedzy Józefem Piłsudskim a de Gaulle'em, m.in. mandat...