Polska w kosmosie

źródło: muzeum uniwersytetu jagiellońskiego/wikipedia

Obraz Jana Matejki „Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem”

źródło: Sovfoto/be&w

Mirosław Hermaszewski, pierwszy Polak z kosmosu oglądający Ziemię i porównujący ją z mapą

źródło: Sovfoto/be&w

Lot Sojuza 30, 27 czerwca – 5 lipca 1978 r. Hermaszewski poleciał z Piotrem Klimukiem (ZSRR)

Z pokładu rakiety kawałek wszechświata oglądał dotychczas tylko jeden z naszych rodaków, ale wielu innych przyczyniło się do rozwoju astronomii, astronautyki, 
a nawet miało bezpośredni wkład w podbój kosmosu.

Zanim ludzkość rozpoczęła eksplorację kosmosu, musieliśmy nauczyć się go obserwować, odkryć jego naturę i zrozumieć rządzące nim prawa. Kluczową rolę odgrywała w tym procesie astronomia, która od wieków stymulowała wyobraźnię mieszkańców naszego globu, mobilizując ich do podejmowania coraz bardziej śmiałych projektów. Wśród Polaków najjaśniej na tym polu świeci gwiazda Mikołaja Kopernika – jednego z najwybitniejszych astronomów i badaczy w historii ludzkości. Ale Kopernik nie był ani pierwszym, ani ostatnim wybitnym astronomem, który pochodził z Polski lub był z nią związany.

Narodziny nowoczesnej astronomii w Polsce związane są z powstaniem w drugiej połowie XV w. tzw. krakowskiej szkoły astronomii. Już jednak źródła XIII-wieczne przynoszą nam informacje o działalności dwóch uczonych europejskiego formatu, którzy wywodzili się ze Śląska – Franka z Polski i Witela. Pierwszemu z nich zawdzięczamy dzieło „Traktatus turketi", opisujące ważny przyrząd astronomiczny – torkwetum, który służył do określania kąta gwiazd w stosunku do ekliptyki, zaś Witelo, syn kolonisty z Turyngii i Polki z rycerskiego rodu, oprócz słynnej „Optyki", był również autorem dwóch ważnych traktatów astronomiczno-kosmograficznych: „Nauka o ruchach niebieskich" i „O częściach świata".

...