Wiktoria 1920 10–16 lipca

źródło: Rzeczpospolita

Spa (Belgia), 11 lipca 1920 r. Delegacja polska na konferencję państw Ententy: Roman Dmowski, hrabia Maurycy Zamoyski, Władysław Grabski Album „Polska w pierścieniu prób i ognia: rok 1918–1926”, Warszawa 1933

Część 13. 10 lipca w belgijskim Spa odbywają się rozmowy premiera RP Władysława Grabskiego z przedstawicielami Ententy. Nieprzychylny Polsce premier Wielkiej Brytanii Lloyd George dyktuje: polskie wojska mają się wycofać na linię wyznaczoną 8 grudnia 1919 przez Radę Najwyższą Ententy jako przyszłą granicę wschodnią Polski. 11 lipca odbywa się plebiscyt na Mazurach, Warmii i Powiślu; w granicach Niemiec pozostają niemal całe Prusy Wschodnie – Polska otrzymuje osiem wsi. 12 lipca Litwa podpisuje traktat pokojowy z bolszewikami. 14 lipca Armia Czerwona zajmuje Wilno. 15 lipca Sejm RP uchwala ustawę o wykonaniu reformy rolnej. Rząd chce w ten sposób pozyskać przychylność chłopów i zachęcić ich do walki na froncie.

Z deklaracji delegacji polskiej i czechosłowackiej w sprawie

Śląska Cieszyńskiego:

Od osiemnastu miesięcy trwa na Śląsku Cieszyńskim zacięta walka między naszymi narodami. Jakkolwiek prawdą jest, że walka z obu stron dyktowana jest obustronnymi uczuciami patriotycznymi, to częstokroć prowadzona była ubolewania godnymi środkami, dopuszczaniem się gwałtów, rzucano oskarżenia, nie szczędzono pogróżek. Żałujemy głęboko wszelkich popełnionych nadużyć i w imieniu naszych rządów zobowiązujemy się przedsięwziąć niezwłocznie konieczne środki, aby ten stan rzeczy szybko ustał i aby mogły zostać przywrócone pokojowe i przyjazne stosunki normalne na terenie plebiscytowym, aby wszyscy ci, którzy cierpieli albo dotknięci zostali przez postępowanie niewłaściwe w czasie kampanii plebiscytowej, mogli zostać odpowiednio odszkodowani na mocy umowy między obu rządami. Oba rządy odwołują się do ludności terenów spornych, wzywając ją do spokoju i do życzliwego traktowania się.

Spa (Belgia), 10 lipca 1920

[„Kwestja cieszyńska.

Zbiór dokumentów z okresu walki

o Śląsk Cieszyński 1918–1920",

oprac. Włodzimierz Dąbrowski,

Katowice 1923]

Gen. Tadeusz Rozwadowski

(członek polskiej delegacji w Spa):

Czułem dobrze, że...