Polskie matki pomników nie mają

źródło: materiały prasowe

Pomnik „Ofiarom represji” na cmentarzu w Kamieńcu Podolskim upamiętnia m.in. tych, których ciała bezimiennie tu złożono. Być może także ojca Henryka Majewskiego

autor zdjęcia: Monika Odrobińska

źródło: Fotorzepa

„Każdy funt kościelnego srebra to 25 pudów chleba dla głodnych” – głosi napis na tablicy w muzeum komunizmu w Kamieńcu Podolskim. Tak Sowieci „usprawiedliwiali” kradzież majątku z likwidowanych świątyń

MONIKA ODROBIŃSKA Dzieciństwo w strachu i głodzie zakończyło się wraz z zabiciem połowy jego rodziny i zsyłką. Jako żołnierz Ludowego Wojska Polskiego po 1956 r. Henryk Majewski uwierzył w socjalizm. Aż przyszła inwazja na Czechosłowację.

Zaczęli od naszej rodziny – tak o tzw. operacji polskiej NKWD z lat 1937–1938 w Nowej Uszycy (dziś na Ukrainie) opowiada 95-letni Henryk Majewski. – Wtargnęli do nas w środku nocy – dwóch drabów. Ojca i mamę postawili pod ścianą, twarzą do ściany. Mnie i bratu kazali zostać w łóżkach. Przeszukiwali strych, piwnicę, fruwało pierze z poduszek. Zabrali broń myśliwską ojca i... samego ojca. Wtedy widziałem go po raz ostatni.

Pietia Goras z Nowej Uszycy

Po traktacie ryskim z 1921 r. na wschód od polskiej granicy pozostało 1,5 mln Polaków. Wielu nie wyrzekło się polskości, nie brakowało takich, którzy wierzyli w powrót ojczyzny na tereny przedrozbiorowe. Czasem różnice w rodzinie doprowadzały do tragedii: żona traciła nadzieję, zabierała dzieci i przeprowadzała się do Polski, a mąż pozostawał na „wyzwolonych" przez bolszewików terenach Podola, Przykarpacia, Wołynia, Polesia, Wileńszczyzny czy Białostocczyzny i czekał, aż Polska tam wróci. Ci, którzy nie dali się wynarodowić, z czasem zostali zniszczeni przez NKWD. Tych, którzy zdecydowali się na zmianę narodowości, sowiecka bezpieka też miała na oku i rozprawiła się z nimi, tyle że później.

Henryk Majewski (rocznik 1925) żałuje, że nie zainteresował się dziejami rodzinnymi, zanim sowieccy rewolucjoniści odcinali ludzi od ich korzeni, twierdząc, że...