Białe ukrzyżowanie

źródło: Art Institute of Chicago

Gdy w 1938 r. Chagall malował „Białe ukrzyżowanie”, upamiętniał prześladowania i pogromy Żydów

Wybitny kolorysta Marc Chagall dzięki tematyce swoich obrazów ściśle związanej z kulturą żydowską odniósł światowy sukces.

W książce „Marc Chagall. Biografia" (W.A.B. 2008) Jonathan Wilson zauważa, że Chagall był artystą, który „malował w jidysz", że choć miał obywatelstwo zarówno rosyjskie, jak i francuskie, to przede wszystkim był Żydem. Z jednej strony uosabiał judaistycznego Luftmenscha, człowieka powietrznego, mistyka i myśliciela z głową w chmurach, z drugiej – Żyda Wiecznego Tułacza. Daleki był od ortodoksyjnej religijności, ale w swoich pracach upamiętniał kulturę żydowską, zwłaszcza tę charakterystyczną dla społeczności sztetli. Trudno się dziwić, wszak w jednym z nich sam się wychował. Niestety, za sprawą przedwojennych pogromów, a następnie hitlerowskiego „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej" i Holocaustu, większość sztetli została unicestwiona, a ich mieszkańcy – wymordowani. To wszystko stało się inspiracją dla twórczości Chagalla.

Spod Witebska do Paryża

Marc Chagall urodził się 7 lipca 1887 r. jako Mojsza Zacharowicz Szagałow w Łoźnej pod Witebskiem (obecnie Białoruś), w wielodzietnej chasydzkiej rodzinie. Był najstarszy spośród dziewięciorga dzieci ubogiego handlarza, a mimo to rodzina nie szczędziła grosza na jego edukację – ukończył szkołę powszechną w Witebsku, pobierał lekcje śpiewu, gry na skrzypcach, nade wszystko zaś malarstwa (u miejscowego nauczyciela Jehudy Pena). Po latach we wspomnieniach zatytułowanych „Moje życie" artysta zanotował:...