Wojenne losy Antoniego Suchanka

autor zdjęcia: ze zbiorów prywatnych

źródło: Nieznane

Antoni Suchanek w pracowni, Warszawa 1946 r. Odręczny dopisek z dedykacją: „Jurkowi [dr. Jerzemu Suchankowi, synowi artysty, a mojemu dziadkowi – przyp. aut.] Ojciec”

autor zdjęcia: ze zbiorów prywatnych

źródło: Nieznane

Kopia grafiki „Sursum Corda”, studium wykonanego na podstawie wizerunku jednego ze skatowanych więźniów Pawiaka

Życiorys mojego pradziadka mógłby posłużyć za podstawę kilku scenariuszy filmowych. Zwłaszcza że postać Antoniego Suchanka to także część narodowej epopei: bez jego zaangażowania Polacy mogliby dzisiaj podziwiać „Bitwę pod Grunwaldem” Jana Matejki jedynie z reprodukcji.

Urodzony 27 kwietnia 1901 roku w Nowym Sączu Antoni był dzieckiem Zofii z rodziny Kamińskich i Henryka Suchanka. Ojciec artysty urodził się w Budapeszcie. Był z wykształcenia inżynierem kolejnictwa, z pasji taternikiem i działaczem społecznym, wiceprezesem nowosądeckiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. W momencie powrotu Polski na mapy Europy, kiedy w większych ośrodkach miejskich dawnej Rzeczypospolitej tworzyły się zręby polskiej władzy, Henryk Suchanek był od października 1918 r. w Nowym Sączu aktywnym członkiem w powiecie, przede wszystkim jako zastępca Władysława Barbackiego, przewodniczącego Tymczasowej Powiatowej Komisji Likwidacyjnej. Gdy zwierzchnia organizacja – Polska Komisja Likwidacyjna w Krakowie – ustanowiła komisarza w powiecie nowosądeckim, rozpisano nowe wybory w gronie TPKL. Od 14 listopada 1918 r. inżynier Suchanek został jej prezesem. To on de facto rozpoczął przejmowanie władzy administracyjnej z rąk austriackiego zaborcy. Nie zapominał przy okazji o swoim zawodzie. Był projektantem nastawy kolejowej, tak potrzebnej do połączenia torów w zaborze austro-węgierskim i niemieckim z rosyjską „szerokotorówką”, wykorzystywaną następnie przez Polskie Koleje Państwowe.

Pod okiem mistrzów

W roku 1917 Antoni Suchanek rozpoczął studia na Akademii Sztuk Pięknych...