Kim był Jamil Mardam Bey?

autor zdjęcia: Zmardam/Wikipedia Commons

źródło: Nieznane

Jamil Mardam Bey (1893–1960) – syryjski polityk, dwukrotny premier Syrii w latach 1936–1939 oraz 1946–1948

autor zdjęcia: Historian/Wikimedia Commons

źródło: Nieznane

Jamil Mardam Bey (z prawej) na spotkaniu z księciem Fajsalem, późniejszym królem Arabii Saudyjskiej (w latach 1964–1975)

autor zdjęcia: Getty Images

źródło: Nieznane

Spotkanie arabskich ​​przywódców politycznych planujących atak na osiedla żydowskie w Palestynie. Od lewej: Jamil Mardam Bey, Amin al-Husajni, wielki mufti Jerozolimy, i Rijad as-Sulh, premier Libanu

Szef rządu i współtwórca niepodległej Syrii jako agent Wielkiej Brytanii, Francji, a nawet Izraela? Wszystko możliwe: tuż po zakończeniu II wojny światowej na Bliskim Wschodzie toczyła się bezwzględna wojna alianckich wywiadów.

Latem 1945 roku francuscy urzędnicy w Syrii nie nienawidzili nikogo tak bardzo, jak Jamila Mardama” – zaczął swój artykuł w izraelskim dzienniku „Haarec” Meir Zamir, historyk z uniwersytetu Ben Guriona w Beer Szewie. Opublikowany w listopadzie ubiegłego roku tekst stanowi podsumowanie wieloletnich badań nad współczesną historią Bliskiego Wschodu. Wynika z niego, że – wbrew wszelkim pozorom – zażarty syryjski nacjonalista u schyłku kariery politycznej zaczął pracować dla Brytyjczyków, Francuzów, a w końcu i dla szykujących się do ogłoszenia niepodległości Izraelczyków.

Nastoletni nacjonalista

Trudno o większy paradoks: Jamil Mardam Bey to ikona syryjskiej i arabskiej walki o wyrwanie się spod tureckich, a potem zachodnich wpływów. Mimo że w co bardziej pobieżnych monografiach na temat współczesnej historii Syrii bywa ledwie wzmiankowany – choćby z uwagi na to, że późniejsi przywódcy Syrii, jak Hafiz al-Asad i rządzący do dziś Baszar al-Asad, mieli z natury rzeczy znacznie większy wpływ na dzisiejszą sytuację na bliskowschodniej szachownicy – to wciąż otoczony jest swoistą legendą.

Częścią tej legendy jest znamienite pochodzenie. Mardam był bezpośrednim potomkiem jednego z najsłynniejszych dygnitarzy Imperium Osmańskiego. Lala Kara Mustafa Pasza...