Ochrona złóż strategicznych – nowe regulacje budzą kontrowersje

Dyskrecjonalne podejmowanie decyzji przez ministra klimatu i środowiska, ograniczenie władztwa planistycznego gmin, pozbawienie prawa do zabudowy nieruchomości bez odszkodowania, niepewność dotycząca zagospodarowania złoża – to konsekwencje ostatniej nowelizacji prawa geologicznego i górniczego.

28 października 2023 r. weszły w życie przepisy ustawy z  16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw (Nowelizacja) dotyczące ochrony strategicznych złóż kopalin. Nowe przepisy są odpowiedzią na brak skuteczności dotychczasowych regulacji, które nie gwarantowały ochrony złóż przed zabudową oraz nie zapewniały instrumentów umożliwiających efektywne zarządzanie złożami strategicznymi z punktu widzenia gospodarki państwa. Nowe regulacje realizują także zalecenia Najwyższej Izby Kontroli, po przeprowadzonej w 2017 r. kontroli, dotyczącej gospodarki złożami strategicznych surowców.

Potrzeba ochrony złóż kopalin w dzisiejszej sytuacji geopolitycznej jest oczywista. Nowy system ochrony złóż strategicznych budzi jednak liczne wątpliwości gmin, właścicieli nieruchomości, inwestorów, jak i środowiska prawniczego. Czy środki do osiągnięcia słusznego celu zostały określone w sposób przemyślany i prawidłowy?

Złoża strategiczne – czyli jakie?

Zgodnie z nowo wprowadzoną definicją „złoże strategiczne”, to złoże kopaliny, które ze względu na jego znaczenie dla gospodarki lub bezpieczeństwa kraju podlega szczególnej ochronie prawnej. Oznacza to, że potencjalnie niemal każde złoże kopaliny może zostać uznane za strategiczne. Mogą to być zarówno...