Twórca polskiej kinematografii

autor zdjęcia: Muzeum Kinematografii w Łodzi

źródło: Rzeczpospolita

Pola Negri (1897–1987) debiutowała w „Niewolnicy zmysłów” (1914 r.), filmie zrealizowanym w wytwórni Sfinks Aleksandra Hertza

autor zdjęcia: The History Collection / Alamy Stock Photo/ PAP

źródło: Rzeczpospolita

Aleksander Hertz (1879–1928)

autor zdjęcia: NAC

źródło: Rzeczpospolita

Antoni Fertner (1874–1959)

autor zdjęcia: Polona

źródło: Rzeczpospolita

Kadr z filmu „Trędowata” (1926 r., na podstawie powieści Heleny Mniszkówny), w którym tytułową rolę zagrała Jadwiga Smosarska

Aleksander Hertz nie tylko był założycielem pierwszej polskiej wytwórni filmowej, ale przede wszystkim odkrył dla rodzimego, a nawet światowego kina grono wybitnych aktorów i aktorek, na czele z Polą Negri.

Warszawa na początku XX w. znajdowała się pod rosyjskim zaborem. Nie znaczy to jednak, że w tym czasie życie kulturalne w mieście zamarło. Wraz z upowszechnianiem się wynalazku braci Lumière w Warszawie jak grzyby po deszczu zaczęły wyrastać kolejne kina oferujące coraz więcej tytułów. Już w roku 1908 powstał pierwszy polski film – „Antoś pierwszy raz w Warszawie” (oczywiście niemy oraz czarno-biały) – w którym tytułową rolę zagrał Antoni Fertner, wówczas już 34-letni aktor z dużym doświadczeniem teatralnym, zwłaszcza komediowym, ale nawet dla niego praca przed kamerą była wyzwaniem. „Antoś...” trwał niespełna 10 minut, a za produkcję odpowiedzialni byli m.in. sam Fertner (jako współautor scenariusza) oraz Jakub Jasiński – właściciel kina Oaza, pomysłodawca całego projektu – i francuski reżyser Georges Meyer, który specjalnie przyjechał do Warszawy z moskiewskiego oddziału Pathé. Film, który swą premierę miał 22 października 1908 r., cieszył się dużym powodzeniem, nie dziwi zatem, że szybko znaleźli się tacy, którzy w X muzie dostrzegli potencjał biznesowy. Wśród nich jedną z najważniejszych postaci okazał się Aleksander Hertz.

Zamiast banku – kinematograf

Niestety, nie znamy zbyt wielu szczegółów z biografii Aleksandra Hertza. Wiemy, że pochodził...