Kompozycja Jerzy Grzegorzewski

autor zdjęcia: SEBASTIAN WOLNY/East News

źródło: Rzeczpospolita

Jerzy Grzegorzewski z Nagrodą im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego, którą po raz drugi otrzymał w 2003 r. za „osiągnięcia w teatrze autorskim ze szczególnym uwzględnieniem »Morza i zwierciadła« W. H. Audena w Teatrze Narodowym”

„To. Biografia Jerzego Grzegorzewskiego” Maryli Zielińskiej jest opowieścią o synu piekarza z hrabiowskimi korzeniami, którego wydziedziczył PRL, musiał więc zarabiać jako awangardowy reżyser. Został pierwszym szefem Teatru Narodowego w III RP.

Jerzy Grzegorzewski (1939–2005) powraca jak Odys. Skądinąd jego wielokrotny bohater. Najpierw na początku stycznia jako postać krakowskiego spektaklu Agaty Dudy-Gracz „Wyspiański umiera”. Podobnie jak Stanisław Wyspiański był malarzem, reżyserem, scenografem i autorem scenicznych partytur. Jakkolwiek by to brzmiało, poetą obrazów, plastycznych skojarzeń, windujących słowa, dramaty, literaturę, muzykę na wyższe piętro metafory, skrótu, paradoksu, a jeśli trzeba – absurdu.

Teraz zaś pojawia się jego dwutomowa biografia autorstwa Maryli Zielińskiej, wzbogacona albumem, wydana przez Teatr Narodowy, który oddał w ten sposób hołd swojemu pierwszemu dyrektorowi artystycznemu (1997–2003) po odbudowie z pożaru w 1985 r.

Blisko 1200 bogato ilustrowanych stron, z fragmentami licznych publikacji i rozmów autorki, których nie sposób zrelacjonować w jednym artykule, składa się na portret artysty malarza w środowiskowych relacjach z najważniejszymi wobec zmieniających się trendów, polityki kulturalnej oraz mediów.

Ale w biografii Grzegorzewskiego odbijają się też obecnie gorąco dyskutowane kwestie pochodzenia i tożsamości Polaków, relacji szlachecki dwór–chłopi, powojennych zmian, twórców, o których pamięć decyzją stalinowskich cenzorów miała zginąć, jak choćby o Władysławie Strzemińskim, którego...