Trybunał Sprawiedliwości UE o należytej staranności podatnika

TSUE podkreśla, że dla podatników ważne jest gromadzenie dokumentacji dotyczącej transakcji i kontrahentów, a także wprowadzanie odpowiednich procedur tak, aby w razie kontroli możliwe było wykazanie działania w dobrej wierze.

Należyta staranność to pojęcie kluczowe na gruncie VAT, które nie zostało jednak zdefiniowane ani przez krajowe, ani przez unijne przepisy. Mianem należytej staranności możemy określić szereg działań podejmowanych przez podatnika, które mogą być weryfikowane przez organy podatkowe w toku kontroli podatkowej, a mają wykazać jego zgodne z przepisami działanie. Przedsiębiorca musi być w stanie udowodnić, że przed rozpoczęciem transakcji, dołożył wszelkich starań, wykorzystując dostępne narzędzia i wiedzę, tak by mieć pewność, że nie dochodzi do nadużycia prawa podatkowego.

Zgodnie z przepisami oraz utrwaloną linią orzeczniczą sądów odmowa fundamentalnego prawa podatnika, jakim jest prawo do odliczenia podatku naliczonego, może nastąpić tylko w ściśle określonych przypadkach, do których należą m.in. nadużycia oraz nieprawidłowości ze strony podatnika, a w konsekwencji nieświadomy udział w naruszeniu prawa.

O potrzebie zdefiniowania pojęcia należytej staranności świadczy również fakt opublikowania w 2018 r. przez Ministerstwo Finansów „Metodyki w zakresie oceny dochowania należytej staranności przez nabywców towarów w transakcjach krajowych”. Można w niej wskazać elementy, które w ocenie MF są kluczowe dla zachowania należytej staranności:

∑...