Zapomniany władca Polski

autor zdjęcia: Ligier Piotr/Muzeum Narodowe w Warszawie

źródło: Rzeczpospolita

Na obrazie Jana Matejki z 1898 r. „Koronacja pierwszego króla Polski” (fragment) Bezprym stoi między koronującym Bolesława Chrobrego arcybiskupem gnieźnieńskim Gaudentym a asystującym mu cesarzem Ottonem III. Nic tu się historycznie nie zgadza…

autor zdjęcia: Biblioteka Narodowa

źródło: Rzeczpospolita

Konrad II – król Niemiec od 1024 r., cesarz rzymski od 1027 r. Zmarł w 1039 r.

Tych monarchów nie znajdziemy w żadnym poczcie książąt i królów Polski. Nie ma o nich słowa w szkolnych podręcznikach historycznych. Żaden wielki polski pisarz nie poświęcił im choćby małego eseju literackiego, żaden poeta nie wspomina o nich w wierszu. A jednak wiele wskazuje na to, że przez krótki okres byli władcami naszego kraju.

Opierając się na wspaniałej pracy profesora Błażeja Śliwińskiego, będę w tym artykule używał konsekwentnie imion Bezprym i Otton, które w różnych źródłach kronikalnych pojawiają się w różnym zapisie i brzmieniu. Jak wspomina profesor Śliwiński, kronikarz niemiecki Thietmar z Merseburga wymienia pierworodnego syna króla Bolesława Chrobrego jako księcia Besprima. Inna kronika niemiecka, „Roczniki hildesheimskie” (łac. Annales Hildesheimenses), używa imion: Bezpriem i Bezprim. Podobne nazwy zawierają także dwa inne źródła historyczne: „Kronika” Annalisty Saxa oraz „Roczniki ałtajskie”. Można więc śmiało przyjąć, jak zrobiło to wielu polskich badaczy, poczynając od wspomnianego profesora Błażeja Śliwińskiego, poprzez J. Lelewela, K. Jasińskiego, A. Brücknera, O. Balzara i wielu innych, że imię Bezprym jest najlepszym z możliwych w odniesieniu do syna pierwszego króla Polski.

Identyfikacja tego imienia ma także głębsze znaczenie. Być może już w nim jest zawarta historia życia tego księcia. Wiele wskazuje, że nie było to rodzime imię z obszaru pierwotnego państwa Polan. Być może miało pochodzenie węgierskie i zostało nadane książęcemu synowi przez matkę – pochodzącą z Węgier, bliżej nieznaną księżniczkę Judytę.

Niemiecki językoznawca Johannes Hertel zwracał uwagę, że w różnych średniowiecznych...