Jednolitość orzecznictwa jako zagrożenie praworządności

Uchwały Sądu Najwyższego nie są dla sądów powszechnych wiążące, a wyroki prejudycjalne Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej mają status prawny opinii, wydawanej w celu harmonizacji prawa stosowanego przez unijne sądy krajowe.

Są dwie główne zasady praworządności: działanie zgodne z prawem i równość wobec prawa. Równość wobec prawa nie może polegać na traktowaniu wszystkich jednakowo. Równość to stosowanie tych samych zasad wobec wszystkich, a indywidualne zróżnicowanie wynika z okoliczności sprawy. Dla każdego przypadku trzeba ustalić jego stan faktyczny i przypisać mu właściwy stan prawny. Prowadzi do ustalenia, czym ma kierować się sąd, a finalnie, od czego będzie zależeć wynik sprawy. To tworzy triadę: stan faktyczny – stan prawny – decyzja. W sądach wiele spraw jest podobnych, dlatego mówi się o „typowych” problemach prawnych, typowych procesach i zapadających w nich typowych wyrokach. Czy taka może być geneza „utrwalonej linii orzeczniczej”?

Decyzje sądowe są powtarzalne i podobne, ale czy mogą być takie same?

Z racji różnych stron występujących w sporach decyzje są zawsze indywidualne ze względu na strony procesu. Nie o to jednak przecież chodzi, tylko o treść decyzji, które stają się do siebie łudząco podobne. Są kategorie spraw, w których decyzje nie są już do siebie podobne, bo stają się takie same.

Oczywiście inne są nazwiska stron i kwoty – ale sedno sentencji pozostaje niezmienne, motywowane bardziej rodzajem sporu niż jego okolicznościami. Ponadto zjawisko „utrwalonej linii orzeczniczej” ma jeszcze istotne powody, które mają...