Standardy prawa do ustawowego składu sądu

Kwestia prawidłowej obsady sądu ma wpływ na ważność postępowania.

W wyroku z 14 listopada 2024 r. w sprawie C 197-23 Trybunał w Luksemburgu za niezgodne z prawem Unii uznał przepisy prawa krajowego, takie jak polski art. 55 § 4 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, które uniemożliwiają sądowi odwoławczemu skontrolowanie, czy ponowny przydział sprawy składowi sądu pierwszej instancji nie nastąpił z naruszeniem przepisów krajowych w tym przedmiocie.

To niezwykle ważny głos w kształtowaniu się polskich standardów prawa do ustawowego sądu. Szczególnie zważywszy na stanowisko prokuratora, który przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej próbował kwestię wyznaczenia składu sądu bagatelizować jako rzecz wewnętrzną i administracyjną. Trybunał podkreślił, że niezawisłość sędziowska rozciąga się także na sferę wewnątrzsądową, a sędziowie nie powinni być poddawani jakimkolwiek naciskom także w tym obszarze.

Stanowisko Trybunału nakazuje zrewidowanie obowiązujących przepisów, które nie tylko uniemożliwiają kontrolę zasad przydziału spraw, ale i arbitralnie dają możliwość odstępstwa od zasady niezmienności składu. Zasada niezmienności składu sądu ma gwarancyjne znaczenie dla prawa obywateli do rzetelnego procesu. Tylko w nadzwyczajnych sytuacjach powinno dochodzić do zmiany składu sądu.

Gwarancyjne znaczenie prawa do ustawowego sądu

Prawo do ustawowego sądu ma fundamentalne znaczenie...