Czołgowe mocarstwo

źródło: Bridgeman Art Library

Sowiecki T-34 podczas ofensywy pod Stalingradem, styczeń 1943 r.

„Na placu było głębokie błoto i kałuże, ale Stalin obszedł czołg, uważnie słuchając moich wyjaśnień. Po pytaniach widać było, że zna się na rzeczy. Zauważył nietypową, skomplikowaną budowę pływającego czołgu PT-1 oraz mały kaliber (45 mm) armaty. Był także niezadowolony z benzynowego silnika, mówiąc, że konstruktorzy obiecują mu diesla. Po ośmiu minutach Stalin kiwnął na ochroniarza,cicho rzekł do mnie: »Kontynuujcie«, i bez pożegnania z kimkolwiek odjechał” – tak główny konstruktor maszyny Nikołaj Astrow wspominał pokaz, który odbył się w moskiewskich Chamownikach w październiku 1932 roku

Rosja Sowiecka już pod koniec lat 20. zaczęła stawiać ogromne fabryki traktorów, które jednocześnie budowały czołgi. Osiem amerykańskich firm wzniosło w Stalingradzie fabrykę traktorów o wydajności 50 tys. maszyn rocznie. Amerykańscy inżynierowie powiększyli charkowską fabrykę traktorów. Zakład w Leningradzie zmodernizowali specjaliści Forda.

W Czelabińsku Rosjanie samodzielnie usiłowali rozbudować zakład, ale ostatecznie zrobili to inżynierowie Caterpillar Company. Fabryka czołgów działała w środku Moskwy, a kolejna w Gorkim, na terenie GAZ. – Czołgi były znacznie ważniejszym produktem od traktorów. Rosjanie mogą oszukiwać turystów, ale nie...