Wojna po polsku

źródło: Rzeczpospolita

Dziesięć najlepszych książek o latach 1939 – 1945

Lata 1939 – 1945, jak żaden inny okres w naszych dziejach, zobrazowane zostały przez literaturę: i tę powstałą w kraju, i tę na emigracji. Które z niezliczonych książek na ten temat przetrwały próbę czasu, a które – niezależnie od ich niegdysiejszej rangi – powinny już się znaleźć wśród archiwaliów, to pytanie otwarte. Swoją podpowiedź traktuję jako próbę odczytania na nowo pozycji w swoim czasie być może niedocenionych, a jednocześnie przyjrzenia się tytułom nowym, wciąż powstającym.

Wojna obronna 1939 roku, podwójna okupacja, rzeź na Wołyniu, Katyń, powstanie warszawskie to wciąż żywa historia. A tragedie i dramaty, które w najtrudniejszych dla Polaków latach dotknęły niemal każdą rodzinę w naszym kraju, nie zostały zapomniane i domagają się zadośćuczynienia. Niechby tylko pisarskiego.

Uprzedzając najważniejszą z wątpliwości, które budzić może poniższe zestawienie, informuję, że świadomie nie uwzględniłem tu klasycznej literatury obozowej, gdyż ta ze względu na swój ciężar gatunkowy musiałaby zdominować podobną listę. A mnie interesowała wojna – wojna po polsku.

1 Włodzimierz Odojewski „Zasypie wszystko, zawieje” (1973)

– zdaniem Marii Janion „najbardziej romantyczna polska powieść napisana w XX wieku”. Z całą pewnością arcydzieło, niekiedy porównywane – ze względu na pokrewieństwo kresowe, choć u...