Moralność jest starsza niż ludzkość

autor zdjęcia: Piotr Kała

źródło: Rzeczpospolita

Myślenie nie jest cechą wyłącznie ludzką

źródło: Rzeczpospolita

prof. Frans de Waal

Małpy mają poczucie sprawiedliwości, dbają o cierpiących, zachowują się bezinteresownie. Czy natura wyposażyła je w coś, co – jak dotąd sądziliśmy – jest cechą typową człowieczą?

Potrafią wytwarzać narzędzia, które później wykorzystują do zdobywania pożywienia. Umieją się porozumiewać, odczytują mimikę twarzy, rozpoznają siebie nawzajem i ludzi. Przekazują wiedzę kolejnym generacjom, toczą wojny o terytoria.

Choć dla nas takie dowody inteligencji mogą być zaskakujące, dla zajmujących się naczelnymi prymatologów nie są niczym nadzwyczajnym.

Ale małpy, szczególnie nasi najbliżsi krewniacy szympansy, wykazują się również altruizmem i sprawiedliwością. „Wiedzą", że wojna jest niekorzystna dla biorących w niej udział, i potrafią konfliktom zapobiegać. Czują wstyd i mają poczucie winy.

Czy można mieć poczucie winy i czuć wstyd, nie rozróżniając dobra i zła? To prowokacyjne pytanie stawia światowej sławy prymatolog Frans de Waal. W książce „The Bonobo and the atheist" odpowiada – zachowania, które określamy mianem moralnych, zostały zaprogramowane nam przez naturę miliony lat temu.

Jakie znaczenie dla nas ma to, co się dzieje w małpiej głowie? Na to naukowcy mają gotową odpowiedź. Możemy w ten sposób dowiedzieć się więcej o naszej własnej ewolucji i umiejętnościach, które w jej toku nabyliśmy – przekonywali specjaliści z  Fisher Center for the Study and Conservation of Apes, organizatorzy konferencji „Mind of Chimpanzee". Z jednej strony takie badania pokazują, jak bardzo ludzkie potrafią być w swych...