Ostrożnie z wypłatami na rzecz wspólników spółki w trudnej sytuacji finansowej

KODEKS | Zakaz wypłat z majątku spółki potrzebnego do pełnego pokrycia kapitału zakładowego ma istotne znaczenie dla stabilnego funkcjonowania spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Jego naruszenie może mieć dotkliwe konsekwencje dla ich wspólników i zarządów.

W pewnych przypadkach wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie mogą otrzymywać wypłat z jej majątku. Taką sytuację reguluje art. 189 § 2 Kodeksu spółek handlowych. Przewiduje on zakaz wypłat z majątku spółki potrzebnego do pełnego pokrycia kapitału zakładowego. Chociaż przepis ten obowiązuje już prawie 17 lat, część związanych z nim zagadnień nadal budzi w piśmiennictwie istotne wątpliwości interpretacyjne. Z drugiej strony, regulacja ta rzadko jest przedmiotem analizy w orzecznictwie. Przekłada się to na problemy przy jej stosowaniu i trudności przy jednoznacznej ocenie zagrożeń związanych z jej naruszeniem.

Co jest zakazane

Wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie może otrzymywać żadnych wypłat, dopóki majątek netto spółki znajduje się poniżej poziomu kapitału zakładowego. W wyroku Sądu Najwyższego z 22 kwietnia 2015 r. (sygn. III CSK 284/14) wskazano, że majątek netto spółki, o którym tutaj mowa oblicza się poprzez odjęcie od wartości majątku brutto (to jest od wszystkich aktywów), sumy rzeczywistych długów.

Taka sytuacja bilansowa najczęściej dotyczy nowych spółek, które znajdują się w pierwszej fazie rozwoju i intensywnie inwestują. Może ona jednak wystąpić też na późniejszym etapie funkcjonowania spółki (jako konsekwencja przejściowych...