Triumf żądzy rewanżu

autor zdjęcia: Włodzimierz Wawrzynkiewicz

źródło: PAP

Transparenty są, entuzjazmu nie ma. Wiec poparcia dla władz, 1 marca 1968 r., Kielce.

źródło: ADM

Mieczysław Moczar podczas spotkania z uczestnikami szturmu na Berlin w siedzibie Związku Bojowników o Wolność i Demokrację.

autor zdjęcia: Stanisław Czarnogórski

źródło: PAP

Władysław Gomułka podczas Dożynek Centralnych na Stadionie Dziesięciolecia we wrześniu 1962 r.

Manipulowana przez zwalczające się frakcje część społeczeństwa wzięła czynny udział w antysemickiej nagonce Marca 1968 r. Partyjnych rewizjonistów zrównano z wszystkimi inteligentami, ich zaś z Żydami, przeciwstawiając tych ostatnich wydziedziczonym i dyskryminowanym prawdziwym Polakom. Wojna o władzę obudziła w Polakach najgorsze instynkty.

Polska Ludowa, oficjalnie państwo sojuszu robotniczo-chłopskiego, w połowie lat 60. nadal pozostawała przede wszystkim Polską chłopską. Komuniści, zmuszeni w 1956 r. do poluzowania ideologicznego kagańca, w milczeniu przyjęli żywiołowy rozpad wiejskich spółdzielni produkcyjnych i powrotu rolników do roli gospodarzy w ramach tradycyjnej gospodarki indywidualnej. Wiejskie parafie trwały nienaruszone, gdyż stalinizm w Polsce panował zbyt krótko, aby ktokolwiek miał odważyć się wybijać polskim wieśniakom z głowy przywiązanie do chrześcijaństwa. Tym samym władza pozostawiła chłopom dwie rzeczy, na których im naprawdę zależało: ziemię i Boga. Poza tym zostawiono ich w spokoju – oczywiście poza obowiązkowymi dostawami. Te egzekwowano tak, jak dawni panowie egzekwowali od poddanych pańszczyznę i dziesięcinę. Ale skoro pod tym względem „ogniwo sojuszu" robotników i chłopów działało bez zarzutu, komuniści zrezygnowali, przynajmniej na razie, z dalszych planów ideologicznej obróbki polskiej wsi.

Pańszczyźniani chłopi od...