Potrącenie nie powoduje powstania przychodu do opodatkowania

W efekcie kompensaty wzajemnych należności dochodzi do quasi zapłaty, której skutki podatkowe należy rozpoznawać w taki sam sposób, jak gdyby zobowiązania te zostały uregulowane w sposób tradycyjny.

W realiach gospodarczych podmioty niejednokrotnie decydują się na regulowanie zobowiązań w sposób odmienny niż zwykła zapłata w pieniądzu. W przypadku występowania wzajemnych zobowiązań i wierzytelności, często dochodzi do potrącenia wzajemnych należności – bez faktycznego uiszczenia zapłaty >patrz ramka.

Ustalenie podatkowych skutków potrącenia (czy to w formie „ustawowej", czy „umownej") jest istotne z punktu widzenia rozpoznania przychodów podatnika oraz kosztów ich uzyskania.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT, wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań co do zasady stanowi przychód podatnika. Co prawda w przepisie tym mowa jest o zobowiązaniu, jednak należy pamiętać, że korelatem wierzytelności przysługującej wierzycielowi jest dług (zobowiązanie) po stronie dłużnika. Jeżeli zatem w efekcie potrącenia dochodzi do umorzenia wierzytelności, to usprawiedliwione wydaje się podobne skutki wywieźć względem odpowiadającego jej zobowiązania.

Czy zatem potrącenie będzie skutkowało wystąpieniem przychodu po stronie podmiotu, którego zobowiązanie ulega umorzeniu? Udzielenie właściwej odpowiedzi na to pytanie nie jest łatwe, ze względu na rozbieżności w stanowiskach organów podatkowych oraz sądów administracyjnych.

Stanowisko sądów i fiskusa...

W latach wcześniejszych przyjmowane było...