Francuska koncepcja sekularyzacji

źródło: Getty Images

Afera Dreyfusa była jedną z najgłośniejszych spraw sądowych XIX-wiecznej Europy. Wybuchła w 1894 r.

We Francji proces laicyzacji struktur państwa zainicjowała rewolucja 1789 r.

Formalne zwieńczenie laïcité – laicyzacji państwa – stanowi ustawa z 1905 r. będąca jednym z fundamentów francuskiej republiki. A zrodziła się ona w walce dwóch wizji państwa: republikańskiej – nacechowanej antyklerykalnym podejściem – oraz reakcyjnej – ściśle związanej z katolickim sentymentem do ancien regime'u. Kulminacja sporu nastąpiła na przełomie XIX i XX w. podczas afery Dreyfusa, kiedy zarówno w obszarze życia publicznego, jak i w sferze wartości Francuzi polityczne ostrze ataków za polaryzację społeczną skierowali wprost przeciw Kościołowi.

Reforma

systemu oświaty

Sygnałów zapowiadających drastyczny rozdział państwa od Kościoła w XIX stuleciu było wiele. Już Jules Michelet pisał: „Katolicyzm jest śmiercią republiki. Republika to śmierć dla katolicyzmu. Wolność katolicyzmu w rządzie republikańskim jest wolnością spisku". Wielu poczytnych wówczas mistrzów powieści „płaszcza i szpady" – Victor Hugo czy Alexandre Dumas ojciec – kreowało duchownych na negatywnych bohaterów.

III Republika nie załagodziła pogarszających się relacji, przeciwnie, zapisała na kartach historii Kościoła rozdział brutalnej walki o rząd dusz.

Pretekstem do antykatolickiej polityki był klerykalizm i wynikająca zeń groźba...