Sądownictwo administracyjne to fundament państwa

Działalność Najwyższego Trybunału Administracyjnego została przerwana przez wojnę, ale jego dorobek orzeczniczy jest nadal wykorzystywany – podkreśla prof. Jacek Chlebny, prezes NSA.

Najwyższy Trybunał Administracyjny (NTA), którego stulecie obchodzimy w tym roku, to instytucja przedwojenna. Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) to jego następca, ale nowy. Czy ta historyczna instytucja jest ważna dla obecnej?

Przypomnienie współczesnym Polakom historii NTA jest ważne ze względu na rolę, jaką odegrał w okresie międzywojennym, ale też na jego znaczenie dla powstania samego NSA. Powstanie Trybunału scalającego orzecznictwo sądowe odrodzonej Rzeczypospolitej w sprawach administracyjnych stanowiło fundament budowy państwa polskiego. Sądownictwo administracyjne, zgodnie z konstytucją marcową, powołano do „orzekania o legalności aktów administracyjnych”. Przyznanie NTA uprawnień do kontroli legalności działania administracji publicznej wiąże ten sąd z pojęciem współczesnego państwa prawnego. Mimo że działalność NTA została dość szybko przerwana wybuchem drugiej wojny światowej, to dorobek orzeczniczy, ale też naukowy ówczesnych sędziów NTA jest wykorzystywany także we współczesnym orzecznictwie sądów administracyjnych.

W jaki sposób?

W internetowej bazie orzeczeń jest ponad 160 orzeczeń, w których sądy administracyjne odwołują się do orzeczeń wydanych przez NTA. Mimo zatem długiej przerwy w funkcjonowaniu w Polsce sądownictwa administracyjnego, spowodowanej narzuconym systemem...