Historia jednego oceanu

źródło: Archiwum „Mówią wieki”

Plakat filmu „Okrutne morze” nakręconego według powieści Nicholasa Monsarrata

Jaka jest najlepsza książka o wojnie na morzu? Z pewnością każdy czytelnik ma swoje faworytki, niemniej gdyby taki plebiscyt był przeprowadzony, w ścisłej czołówce znalazłoby się zapewne „Okrutne morze" brytyjskiego pisarza Nicholasa Monsarrata (1951, wydanie polskie 1957).

„Jest to – pisał autor we wprowadzeniu – długa i prawdziwa historia jednego oceanu, dwóch okrętów i około

150 mężczyzn. Historia ta jest długa, ponieważ mówi o długiej i brutalnej bitwie, najstraszliwszej ze wszystkich bitew. Są w niej dwa okręty, ponieważ jeden z nich został zatopiony i trzeba go było zastąpić. Jest w niej 150 mężczyzn, ponieważ z tą właśnie liczbą wiążą się dzieje obu okrętów. Nade wszystko jest to historia prawdziwa, ponieważ tylko taką warto opowiedzieć".

Na pewno Monsarrat dał w tej autobiograficznej powieści – sfilmowanej następnie w 1953 r. przez Charlesa Frenda z Jackiem Hawkinsem i Denholmem Elliottem w rolach głównych – najlepszy opis bitwy o Atlantyk. Przedstawił historię 1000-tonowej korwety HMS „Compass Rose" z 88-osobową załogą, od chwili jej zwodowania w roku 1940 do storpedowania w 1942 r. Koniec był tragiczny. Z lodowatej wody „Viperous", który odnalazł rozbitków, wyłowił zaledwie 11 żywych ludzi.

Druga część powieści rozgrywa się na fregacie HMS...