Listy do "Plusa Minusa"

Wywiad prof. Andrzeja Nowaka „Wspaniała niezgoda na zniewolenie" („Plus Minus" z 28–29 czerwca), traktujący o powstaniu warszawskim, a ubocznie także o innych powstaniach narodowych i romantyzmie, zawiera wiele twierdzeń dyskusyjnych. Ale do dyskusji nie zachęca, bo autor traktuje krytykę wymienionych tu czynów i myśli jako przejaw wrogiego wobec nich nastawienia, co więcej – tchórzliwej, antypatriotycznej postawy (...). „Kto chce dziś zakwestionować polską tożsamość – uderza w narodowe powstania" – tak wyeksponowała redakcja „Plus Minus" główną myśl tego wywiadu. Zarzuty stawiane kierownictwu powstania (...), że doprowadzili do zniszczenia Warszawy, są wyrazem „strachu przed silniejszym, którego trzeba by oskarżyć o zbrodnie i przeciwstawić mu się". Nasuwa tu się uwaga, że w perspektywie historycznej zarzut ten można by postawić już Woroniczowi („więc gdy nie możesz karać bez przyczyny, los nasz być musi płodem własnej winy"), Szujskiemu i Bobrzyńskiemu, niejednej wypowiedzi Słowackiego czy Żeromskiego.

Ze względu na taką postawę Andrzeja Nowaka wobec wszystkich, którzy myślą inaczej, jak on, nie bardzo chce się z nim dyskutować. Ale mimo to zaryzykuję.

Zacznę od tematu ubocznego, ale ogólniejszego – od romantyzmu i powstań...