Lekcja sowieckiej polityki

źródło: AFP

W lutym 1945 r. podczas konferencji w Jałcie Churchill, Roosevelt i Stalin zdecydowali o dalszych losach Polski, wbrew stanowisku polskich władz na uchodźstwie

autor zdjęcia: Magda Starowieyska

źródło: Fotorzepa

Łukasz Kamiński

Siedemdziesiąt lat temu Stalin pokazał Polakom, jak rozumie stosunki międzynarodowe. Warto to przypomnieć, gdy na Kremlu coraz bardziej widoczny jest neostalinowski kurs w relacjach z sąsiadami – pisze historyk, prezes IPN.

Dwudziestego siódmego marca 1945 r. w zajętej przez NKWD willi w podwarszawskim Pruszkowie pojawili się zaproszeni na rozmowy ostatni dowódca AK gen. Leopold Okulicki, wicepremier i delegat rządu na kraj Jan Stanisław Jankowski oraz przewodniczący podziemnego parlamentu Kazimierz Pużak. Stopniowo zdawali sobie sprawę, że zaproszenie było podstępem i że zostali uwięzieni.

Wszelkie wątpliwości zostały rozwiane następnego dnia, gdy samolotem wywieziono ich do Moskwy, gdzie trafili do więzienia NKWD na Łubiance. Również 28 marca w pułapkę wpadła pozostała część polskiej delegacji.

Aby zrozumieć, w jaki sposób przywódcy Polskiego Państwa Podziemnego znaleźli się w rękach Sowietów, musimy cofnąć się o kilka tygodni.

W cieniu Jałty

W lutym 1945 r. podczas konferencji w Jałcie Churchill, Roosevelt i Stalin zdecydowali o dalszych losach Polski. Wielka trójka uzgodniła, że Polska utraci połowę przedwojennego terytorium na rzecz Związku Sowieckiego, w zamian za co obiecano „istotne powiększenie terytorium na północy i zachodzie". Komunistyczny Rząd Tymczasowy miał stać się podstawą dla utworzenia Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej. Nadzieję mogła wzbudzać obietnica wolnych wyborów, do których jednak nigdy nie doszło.

Reakcja polskich władz na uchodźstwie była...