XIX wiek: Kto spalił Moskwę?

Historycy nie mają wątpliwości, że podczas wojny 1812 r. Moskwę spalili Rosjanie. Ale od dwóch wieków toczy się zaciekły spór o to, kto wydał taki rozkaz.

Genezy wielkiego pożaru należy upatrywać w krwawej bitwie pod Borodino, a ogólniej – w strategii wojennej rosyjskiego dowództwa. Nie jest prawdą, jakoby Napoleon Bonaparte, dokonując inwazji w 1812 r., za cel stawiał sobie zniszczenie rosyjskiego imperium. Dzisiejsi historycy rosyjscy skłaniają się ku wersji, że cesarz Francuzów chciał pokonać cara Aleksandra I po to, aby uczynić zeń wiernego alianta w swojej antybrytyjskiej strategii. Jeśli tak, to i cele wojny były ograniczone do poszerzenia terytorium Wielkiego Księstwa Warszawskiego jako buforu antyrosyjskiego bezpieczeństwa Francji, a jeszcze bardziej do wymuszenia na Petersburgu wiążącego sojuszu z Paryżem. Niestety, kierujący się chorobliwą miłością własną car Aleksander I widział rozgrywkę inaczej i przygotowywał się do rozstrzygającej wojny już od 1810 r. Po niesławnym końcu dwóch koalicji antynapoleońskich z udziałem Rosji, czyli wielkim laniu, jakie carska armia otrzymała pod Austerlitz (w sojuszu z Austrią) i Friedlandem (w sojuszu z Prusami), car zwiększył budżet obronny z 50 mln rubli do 118 mln, zreformował armię na wzór francuski i rozlokował siły zbrojne na granicy Księstwa Warszawskiego. Ale, jak to z Rosją bywa, gdy dwa lata później Napoleon wykonał wyprzedzający ruch, okazało się, że nic nie jest gotowe i car podwinął ogon,...