Rażące naruszenie prawa w orzecznictwie sądów administracyjnych

Jeśli Naczelny Sąd Administracyjny wyda uchwałę rozstrzygającą wątpliwości prawne dotyczące rozumienia konkretnego przepisu, organy nie mogą powoływać się na niezaistnienie przesłanki stwierdzenia nieważności, wskazując na niejednolitość orzecznictwa.

Robert K. Adamczewski

Kodeks postępowania administracyjnego (k.p.a.) przewiduje nadzwyczajne tryby podważenia prawomocnej decyzji administracyjnej. Jedną z takich instytucji jest stwierdzenie nieważności decyzji regulowane w art. 156 k.p.a. Zgodnie z § 1 pkt 2 tego przepisu przesłanką do stwierdzenia nieważności może być m.in. wydanie decyzji z rażącym naruszeniem prawa.

Wyjątkowy ciężar naruszenia

Doktryna prawa administracyjnego i orzecznictwo sądów administracyjnych są zgodne co do rozumienia pojęcia rażącego naruszenia prawa, o którym mowa w art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. Oczywistość naruszenia prawa polega na „rzucającej się w oczy" (prima facie) sprzeczności pomiędzy treścią rozstrzygnięcia, a przepisem prawa stanowiącym jego podstawę prawną. Musi ono wykazywać znamiona uchybień o wyjątkowym ciężarze gatunkowym. Inaczej rzecz ujmując, rażące naruszenie prawa nastąpi wtedy, gdy istnieje przepis prawny dający podstawę do wydania decyzji administracyjnej, a rozstrzygnięcie zawarte w decyzji, dotyczące praw lub obowiązków stron postępowania, zostało ukształtowane sprzecznie z przesłankami wprost określonymi w tym przepisie prawnym.

Ważne jest także aby skutki, które wywołuje decyzja uznana za rażąco naruszającą prawo nie dały się pogodzić z wymaganiami praworządności, tzn. zaistnieją gospodarcze lub społeczne efekty...