Prawda w postępowaniu cywilnym

Zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 3 kodeksu postępowania cywilnego strony i uczestnicy postępowania obowiązani są dokonywać czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami, dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody.

Ustawodawca, co jest powszechnie wiadome, w 1996 r. zrezygnował z części tego przepisu, wedle której sąd powinien dążyć do wszechstronnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności sprawy i do wyjaśnienia rzeczywistej treści stosunków faktycznych i prawnych oraz z urzędu może podejmować czynności dopuszczalne według stanu sprawy, jakie uzna za potrzebne do uzupełnienia materiału i dowodów przedstawionych przez strony i uczestników postępowania (ustawa z 1 marca 1996 r. o zmianie kodeksu postępowania cywilnego, rozporządzeń prezydenta Rzeczypospolitej – Prawo upadłościowe i Prawo o postępowaniu układowym, kodeksu postępowania administracyjnego, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz niektórych innych ustaw, DzU z 1996 r. nr 43, poz. 189, z późn. zm.).

Wzmocnienie zasady kontradyktoryjności z pewnością aktywizuje strony czy uczestników postępowania cywilnego, ale należy pamiętać, że sama modyfikacja zasad procedury cywilnej może zmienić spojrzenie tych stron lub uczestników na ich sprawę przed sądem cywilnym, jednak nie zmienia ich zdolności w składaniu wyjaśnień i przedstawianiu dowodów. Strony (uczestnicy) postępowania najlepiej znają stan faktyczny skonkretyzowanej sprawy, ale nie zawsze samodzielnie są w stanie wyczerpująco zaprezentować te okoliczności oraz środki dowodowe na ich poparcie, a jednak oczekują słusznego i sprawiedliwego rozstrzygnięcia...